Më shumë se 85 metra nën oxhaqet e famshme të zanave të Kapadokias në Turqi shtrihet një qytet masiv nëntokësor që ishte në përdorim pothuajse të vazhdueshëm për mijëra vjet. Mijëvjeçarë më parë, ky mjedis i paqëndrueshëm, vullkanik i skaliti natyrshëm majat në format e tyre konike, të mbuluara me kërpudha, të cilat tani tërheqin miliona vizitorë në shëtitje ose tullumbace me ajër të nxehtë në rajonin qendror turk.
Por nën sipërfaqen e shkatërruar të Kapadokias, një mrekulli me përmasa po aq gjigante qëndron e fshehur për shekuj; një qytet nëntokësor që mund të fshehë vendndodhjen e deri në 20,000 banorëve për muaj të tërë.
Qyteti antik i Elengubu, i njohur sot si Derinkuyu, ndodhet më shumë se 85 metra nën sipërfaqen e Tokës, duke përfshirë 18 nivele tunelesh. Qyteti më i madh nëntokësor i gërmuar në botë, ai ishte në përdorim pothuajse të vazhdueshëm për mijëra vjet, duke ndryshuar duart nga friganët tek persët tek të krishterët e epokës bizantine. Ai u braktis përfundimisht në vitet 1920 nga grekët kapadokianë kur u përballën me disfatën gjatë luftës greko-turke dhe u larguan papritmas masivisht në Greqi. Jo vetëm që dhomat e saj si shpella shtrihen për qindra milje, por mendohet se më shumë se 200 qytete të vogla nëntokësore të veçanta që janë zbuluar gjithashtu në rajon mund të lidhen me këto tunele, duke krijuar një rrjet masiv nëntokësor.
Derinkuyu u “rizbulua” vetëm në vitin 1963 nga një vendas anonim, i cili vazhdonte të humbiste pulat e tij. Ndërsa ai po rinovonte shtëpinë e tij, shpendët do të zhdukeshin në një të çarë të vogël të krijuar gjatë rimodelimit, që nuk do të shihej më kurrë. Pas një hetimi më të afërt dhe disa gërmimeve, turku zbuloi një vendkalim të errët. Ishte e para nga më shumë se 600 hyrjet e gjetura brenda shtëpive private që çojnë në qytetin nëntokësor të Derinkuyu.
Gërmimet filluan menjëherë, duke zbuluar një rrjet të ngatërruar banesash nëntokësore, depo të ushqimit të thatë, stalla bagëtish, shkolla, kantina vere dhe madje edhe një kishëz. Ishte një qytetërim i tërë i zhytur në mënyrë të sigurt nën tokë. Qyteti i shpellës u përshkrua shpejt nga mijëra turistë më pak klaustrofobikë të Turqisë dhe, në vitin 1985, rajoni u shtua në listën e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s.
Data e saktë e ndërtimit të qytetit mbetet e kontestuar, por Anabasis, e shkruar nga Ksenofoni i Athinës rreth vitit 370 pes, është vepra më e vjetër e shkruar që duket se i referohet Derinkuyu. Në libër, ai përmend njerëzit anadollakë, në ose afër rajonit të Kapadokias, që jetojnë nën tokë në shtëpi të gërmuara në vend të banesave më të njohura të shpellave buzë shkëmbinjve që janë të njohura në zonë.
Sipas Andrea DeGiorgi, profesor i asociuar i studimeve klasike në Universitetin Shtetëror të Floridës, Cappadocia është e përshtatshme në mënyrë unike për këtë lloj ndërtimi nëntokësor për shkak të mungesës së ujit në tokë dhe shkëmbit të saj të lakueshëm dhe lehtësisht të derdhur.
Sot, ju mund të përjetoni realitetin e tmerrshëm të jetës nën tokë për vetëm 60 lira turke (3.3 euro). Çdo nivel i qytetit ishte projektuar me kujdes për përdorime specifike. Blegtoria mbahej në stalla më afër sipërfaqes për të reduktuar erën dhe gazrat toksike të prodhuara nga bagëtia, si dhe për të siguruar një shtresë të ngrohtë izolimi të gjallë për muajt e ftohtë. Shtresat e brendshme të qytetit përmbanin banesa, bodrume, shkolla dhe hapësira takimi. E dallueshme nga tavanet e saj unike me qemer me fuçi, një shkollë misionare tradicionale bizantine, e kompletuar me dhoma ngjitur për studim, ndodhet në katin e dytë.
Por sekretet nëntokësore të Kapadokisë nuk janë gërmuar ende të gjitha. Në vitin 2014, një qytet i ri dhe potencialisht edhe më i madh nëntokësor u zbulua nën rajonin e Nevsehirit. Historia e gjallë e Derinkuyu mori fund në vitin 1923 kur grekët e Kapadokias u evakuuan. Më shumë se 2000 vjet pas krijimit të mundshëm të qytetit, Derinkuyu u braktis për herë të fundit. Ekzistenca e tij ishte harruar vetëm për botën moderne derisa disa pula të gabuara e sollën qytetin nëntokësor përsëri në dritë.
Burimi: ScanTv.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.
