Gjatë muajve të fundit, shumë kompani të mëdha teknologjike kanë shpallur shkurtime masive në staf, duke përmendur si arsye përparimin e inteligjencës artificiale (IA). Por sipas ekspertëve, kjo është vetëm një pjesë e panoramës.
Në njoftimet e zakonshme për pushime nga puna gjatë vitit 2025, CEO-t e kompanive të teknologjisë shpesh lënë të kuptohet se IA është shkaktari kryesor i humbjes së vendeve të punës. Në realitet, arsyet janë më të ndërlikuara. Kompanitë po përpiqen të tregojnë se po ristrukturohen për të qenë më efikase, ndërsa përgatiten për transformime më të mëdha që do të sjellë IA në mënyrën e punës.
Sipas një raporti të ri nga platforma e punësimit Indeed, shpalljet për vende pune në sektorin e teknologjisë në korrik 2025 janë 36% më të ulëta krahasuar me nivelin e tyre në fillim të vitit 2020. Por kjo rënie nuk ka të bëjë vetëm me zëvendësimin e punonjësve nga IA.
Ekonomisti Brendon Bernard nga Indeed Hiring Lab thotë se “tregu i punës në teknologji është i dobët për momentin, por i gjithë tregu i punës është ftohur në një ritëm të ngjashëm”. Sipas tij, shpalljet për vende pune në teknologji po ndjekin tendencat e përgjithshme ekonomike dhe jo domosdoshmërisht ndikimin e drejtpërdrejtë të IA-së.
Megjithatë, kjo qasje e balancuar rrallë pasqyrohet në komunikatat zyrtare. CEO i Workday, Carl Eschenbach, shkruante më herët këtë vit se “kompanitë në mbarë botën po rikonceptojnë mënyrën si bëhet puna” dhe përmendi “kërkesën në rritje” për IA si arsye për shkurtime.
E njëjta retorikë është përdorur edhe nga gjiganti indian i teknologjisë Tata Consultancy, i cili arsyetoi pushimin e 12,000 punonjësve me nevojën për të “zbatuar IA në shkallë të gjerë”.
Sipas ekspertëve, nuk është IA që po zëvendëson punonjësit, por më tepër nevoja për të financuar përhapjen e saj. Kompanitë e teknologjisë po përpiqen të justifikojnë investime miliarda dollarëshe në qendra të dhënash, çipa dhe konsum të lartë energjie për ndërtimin e sistemeve të IA.
Bryan Hayes nga Zacks Investment Research e quan këtë “një shpatë me dy tehe”: kompanitë po kërkojnë të ruajnë një numër të përshtatshëm punonjësish, ndërkohë që IA fiton terren.
Sipas Hayes, largimet masive kanë ndihmuar në përmirësimin e marzheve të fitimit për kompanitë, por pasojat për të ardhmen e punësimit mbeten të paqarta. “A do të zëvendësojë IA disa prej këtyre vendeve pune? Absolutisht. Por gjithashtu do të krijojë shumë të tjera,” thotë ai.
Punonjësit që arrijnë të tregojnë se dinë të përdorin IA për të ndihmuar inovacionin dhe zhvillimin e produkteve të reja, do të jenë më të kërkuarit në treg, shton Hayes. Ai përmend Meta Platforms, e cila po ofron paga të majme për të rekrutuar shkencëtarë elitë të IA nga konkurrentë si OpenAI.
Raporti i Indeed tregon se specialistët e IA po pozicionohen më mirë se inxhinierët e zakonshëm të softuerit, megjithatë edhe për këto pozicione është vënë re një rënie në shpalljet për punë. Sipas Bernard, kjo ndodh për shkak të luhatjeve ciklike të sektorit teknologjik.
Ndikimi më i madh i IA është ndjerë te pozicionet fillestare të punës në sektorë si marketingu, asistenca administrative dhe burimet njerëzore, pozicione që përmbajnë detyra të cilat IA gjeneruese mund t’i kryejë me lehtësi.
Në kontrast, vendet e punës që kërkojnë më shumë se pesë vite përvojë janë prekur më pak nga këto zhvillime.
“Rënia e punësimeve në teknologji nisi përpara bumit të IA, por kërkesat për përvojë më të madhe janë një tendencë më e re,” thotë Bernard.
Nga ana tjetër, disa profesione duket se janë më të mbrojtura nga ndikimi i IA, përfshirë punonjësit në shëndetësi që marrin gjak, ndihmësinfermierët, punonjësit e çmontimit të materialeve të rrezikshme e shumë të tjerë.
Ndërsa IA po transformon botën e punës, ndikimi i saj është më kompleks sesa pohimi i thjeshtë se “IA zëvendëson njerëzit”. Shkurtimet në teknologji janë po aq të lidhura me ciklet ekonomike dhe ristrukturimet financiare, sa me përparimin teknologjik. Dhe për shumë punonjës, sfida më e madhe nuk është IA, por përshtatja me të. / Euronews, Shqip.al
Postimi ” Drejtuesit e kompanive teknologjike thonë se IA po shkakton shkurtime masive, ekspertët kundështojnë ” eshte marre nga Revista Monitor.
