Për herë të parë në BE: Dielli dominon qymyrin në prodhimin e energjisë elektrike.
Në vitin 2024, sektori energjetik evropian shënoi një moment historik: për herë të parë, energjia diellore tejkaloi qymyrin në prodhimin e energjisë elektrike në Bashkimin Evropian.
Sipas të dhënave nga Ember dhe SolarPower Europe, energjia diellore arriti 22% prodhim më të lartë se në vitin 2023, ose 11% prodhim i përgjithshëm, ndërsa qymyri ra për herë të parë nën kufirin e 10%. Ky zhvillim reflekton përparimin e qëndrueshëm të teknologjive të pastra dhe vendosmërinë e BE-së për të reduktuar varësinë nga burimet fosile, duke e bërë energjinë më të pastër dhe më të qëndrueshme për të ardhmen.
Sipas” Ember’s European Electricity Review 2025”, energjia diellore po rritet në çdo shtet të BE-së, sistemet diellore fotovoltaike funksionojnë si një kombinim i fuqishëm i teknologjive të gjelbra, duke kundërshtuar supozimin se sistemet diellore fotovoltaike prodhojnë energji elektrike vetëm gjatë sezonit të verës dhe nuk mund të kontribuojnë në sezonin e dimrit. Shifrat e reja tregojnë se, në të gjitha kushtet atmosferike, sistemet fotovoltaike diellore rezidenciale japin një kontribut të rëndësishëm në uljen e konsumit të energjisë elektrike.
Programi WB GEFF inkurajon përdorimin e burimeve të rinovueshme të energjisë për familjet në Ballkanin Perëndimor.
Asnjë burim tjetër energjie në botë nuk po rritet aq shpejt dhe me besueshmëri sa energjia diellore. Prandaj, momenti më i mirë për të instaluar sisteme fotovoltaike diellore dhe pompa nxehtësie ishte dje. Momenti tjetër më i mirë është tani.
Përmirësimi i efiçiencës së energjisë të shtëpive është një nga çështjet më kritike në rajonin e Ballkanit Perëndimor. Për shkak të potencialit të lartë të burimeve të rinovueshme të energjisë në rajon, energjia e rinovueshme konsiderohet e domosdoshme për ndërtimin e sistemeve të qëndrueshme të energjisë.
Për t’u mundësuar familjeve në Ballkanin Perëndimor të përmirësojnë efiçiencën e energjisë dhe të përdorin burime të rinovueshme të energjisë dhe në këtë mënyrë të arrijnë kursime të konsiderueshme, Banka Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) krijoi Programin Kreditor për Financimin e Ekonomisë së Gjelbër (GEFF).
Programi kreditor GEFF siguron fonde për investime në fushën e ekonomisë së gjelbër në sektorin rezidencial (të banesave) me një grant deri në 20%, si dhe për kompanitë që përmes produkteve dhe shërbimeve të tyre mundësojnë efiçencën e energjisë dhe burimet e rinovueshme të energjisë për familjet. Financimi bëhet përmes Institucioneve Financiare Partnere: Intesa Sanpaolo Bank Albania, ProCredit Bank dhe Union Bank.
Në 7 vitet e fundit, për sa kohë që programi GEFF ka qenë aktiv në Ballkanin Perëndimor, mbi 21,000 familje në rajon kanë përmirësuar efiçiencën energjetike të shtëpive të tyre, nga të cilat gati 11,000 familje kanë investuar në burime të rinovueshme të energjisë.
“Përfitimet nga përkrahja e GEFF për mua personalisht janë shumë domethënëse, kam përfituar në shumë dimenzione. Së pari, kam përfituar materialisht duke marrë mbrapsht 20% të shumës totale të kredisë së gjelbër. Së dyti, po përfitoj ulje të kostos së ngrohjes dhe të ftohjes së banesës. Nëpërmjet programit GEFF kam investuar në 3 teknologji efiçiente, pompë nxehtësie, dritare efiçiente dhe izolim të mureve të jashtme të shtëpisë. Investimi në dritare të reja dhe izolim të mureve të shtëpisë më mundësoi të kem një shtëpi të freskët gjatë verës dhe të ngrohtë gjatë dimrit, kurse investimi në pompë nxehtësie më mundësoi të kem kursime të mëdha të energjisë si dhe komoditetin e duhur. Që nga muaji gusht 2021, kur u instaluan këto teknologji, deri tani kam kursyer mesatarisht rreth 17,000 lekë në muaj”, u shpreh një nga klientët e GEFF në Shqipëri.
Për të ndihmuar qytetarët të mësojnë se sa energji dhe para mund të kursejnë duke përdorur pajisje të efiçiencës së energjisë dhe burime të rinovueshme të energjisë, Banka Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim ka zhvilluar një kalkulator online të efiçiencës së energjisë si pjesë e programit GEFF. Pronarët e apartamenteve dhe shtëpive mund të llogarisin në mënyrë individuale kursimet e mundshme dhe të zbulojnë se me ndihmën e cilës teknologji mund ta rrisin efiçiencën energjetike të shtëpisë dhe kështu ta zvogëlojnë ndotjen e ajrit.
Programi GEFF i BERZH në Ballkanin Perëndimor është bashkë-financuar nga Bashkimi Evropian përmes Kornizës së Investimeve të Ballkanit Perëndimor, Austrisë, Japonisë, Danimarkës dhe Austrisë e Zvicrës përmes Partneritetit me Ndikim të Lartë në Veprimin Klimatik (HIPCA)*.
*HIPCA e BERZH mbështetet nga Austria, Kanada, Finlanda, Gjermania, Holanda, Koreja e Jugut, Spanja, Zvicra, TajvaniICDF, Mbretëria e Bashkuar dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Postimi ” Reagimi ndaj krizës klimatike dhe energjetike ” eshte marre nga Revista Monitor.
