Shpenzimet e planifikuara për Ministrinë e Mbrojtjes janë rritur ndjeshëm gjatë viteve 2021–2024, por realizimi i tyre ka mbetur dukshëm më i ulët se parashikimet, duke krijuar një hendek gjithnjë e më të madh mes buxhetit të miratuar dhe atij që përfundimisht shpenzohet.
Të dhënat e përpunuara nga Kuvendi i Shqipërisë tregojnë se, ndërsa qeveria ka rritur planifikimet buxhetore për mbrojtjen e vendit nga 24.7 miliardë lekë në vitin 2021 në mbi 40.6 miliardë lekë në 2024, përdorimi real i fondeve ka mbetur prapa, duke e ulur ndjeshëm përqindjen e realizimit.
Në vitin 2021, realizimi arriti rreth 93% të planit, ndërsa një vit më vonë situata u përmirësua, duke shkuar në rreth 97%.
Por pas vitit 2022, ritmi ka ndryshuar. Në vitin 2023 u shënua një rënie e ndjeshme, me vetëm 87% të shpenzimeve të realizuara, duke krijuar një diferencë prej gati 4.7 miliardë lekësh midis planit dhe zbatimit.
Tendenca u përkeqësua më tej në vitin 2024, ku hendeku arriti nivelin më të lartë me rreth 6.7 miliardë lekë dhe përqindja e realizimit ra në 84%.
Të dhënat tregojnë se, edhe pse fondet për mbrojtjen janë rritur çdo vit, kapaciteti për t’i shfrytëzuar ato plotësisht ka ardhur duke u dobësuar.
Ekspertët e çështjeve buxhetore shpjegojnë se ritmi i zbatimit të projekteve të investimeve në mbrojtje është i ngadaltë se në sektorë të tjerë.
Shumë prej investimeve, veçanërisht ato që lidhen me modernizimin e pajisjeve, infrastrukturën ushtarake apo blerjet strategjike, kërkojnë procedura të komplikuara prokurimi, marrëveshje ndërkombëtare dhe afate të gjata zbatimi. Çdo vonesë në proceset e tenderimit sjell automatikisht mosrealizim të fondeve të parashikuara për atë vit.
Gjithashtu, fondet nuk realizohen prej mungesave të kapaciteteve administrative dhe teknike brenda strukturave të Ministrisë së Mbrojtjes. Rritja e shpejtë e buxhetit kërkon aftësi më të mëdha për të projektuar, monitoruar dhe përmbyllur kontrata të reja, ndërsa institucionet shpesh mbeten me të njëjtat burime njerëzore dhe të njëjtin ritëm pune si më parë.
Nga ana tjetër, një pjesë e konsiderueshme e buxhetit të Mbrojtjes lidhet me projekte shumëvjeçare dhe financime të kushtëzuara nga NATO ose partnerë të tjerë strategjikë. Nëse këto partneritete pësojnë vonesa, ndryshime teknike apo rinegocime, shpenzimet e planifikuara shtyhen automatikisht për vitet pasuese, duke krijuar diferencë mes planit dhe realizimit./B.Hoxha
Postimi ” Buxheti për mbrojtjen dyfishohet, por ministria nuk arrin të përdorë fondet ” eshte marre nga Revista Monitor.
