Bizneset e tregtimit mbizotërojnë në listën e shoqërive më të mëdha sipas të ardhurave për vitin 2023.
Më të mëdhatë janë kompanitë e tregtimit të naftës, si me shumicë ashtu dhe me pakicë. Një grup tjetër sipërmarrjesh që gjeneron nivele të larta të ardhurash janë distributorët, apo importuesit me shumicë të produkteve të ndryshme.
NAFTA, TREGU STABILIZOHET NË VITIN 2023
Sektori i tregtimit të karburanteve është shumë i varur nga ecuria e çmimeve në të ardhurat vjetore.
Ndërsa në vitin 2022, rritja e çmimeve ishte e fortë, për shkak të sulmeve të Rusisë ndaj Ukrainës, që shtrenjtoi arin e zi në botë dhe tek ne, duke e çuar deri në 260 lekë për litër, në vitin 2023 tregu u stabilizua, me karburantin që u tregtua në rreth 180 lekë/litër. Nga marsi 2022 deri në qershor 2023, funksionoi Bordi i Transparencës, një mekanizëm i krijuar nga qeveria, i cili vendoste çmime tavan për shumicën dhe pakicën.
Pasi importi i karburanteve ra me 9% në vitin 2022, si rrjedhojë e rënies së konsumit nga çmimet e larta, në 2023 rritja ishte 10.4%. Importet arritën në 614 mijë tonë, niveli më i lartë i regjistruar ndonjëherë.
Konsumi u rimëkëmb nga ulja e çmimeve, teksa u nxit më tej edhe nga ardhja e një numri të lartë turistësh në vend.
Burimi: Ministria e Financave
Në vitin 2023, qarkullimi vjetor i 22 shoqërive më të mëdha të tregtimit me shumicë e pakicë të hidrokarbureve ishte 246 miliardë lekë, me rënie prej 15% me bazë vjetore, i ndikuar nga reduktimi i çmimeve të karburanteve në bursa dhe kursi i këmbimit. Në një pjesë të madhe, xhiroja e kompanive rritet fiktivisht, duke kaluar nga një subjekt në tjetrin, për pasojë të tregtimit me dy nivele (me shumicë e me pakicë) në mënyrën se si është i strukturuar tregtimi i karburanteve në Shqipëri sot.
Katër sipërmarrje në fushën e tregtimit me shumicë të hidrokarbureve renditen ndër 10 më të mëdhatë e “Monitor 200” në vitin 2023.
“Kastrati Group”, që kryen tregtimin me shumicë të hidrokarbureve, është pozicionuar prej vitesh si operatori më i madh në tregtimin e naftës. Në vitin 2023, “Kastrati Group” raportoi një qarkullim prej 69.5 miliardë lekësh (-25.4%), rreth dy herë më të lartë se konkurrenti i dytë në listë, “GEGA OIL GROUP”, që qarkulloi 36.5 miliardë lekë (-17.5%).
“Europetrol Durrës Albania” raportoi të ardhura prej 22.1 miliardë lekësh (+11.8%) dhe “Kastrati sh.p.k.”, që kryen tregtimin me pakicë, 20.1 miliardë lekë (-6.8%).
Në vend të pestë është “Bolv Oil”, me të ardhura 12.5 miliardë lekë, me tkurrje prej 5.3% në raport me një vit më parë. “Olsi” sh.p.k., operatori tjetër i grupit, që tregton karburante me pakicë, shënoi rënie prej 16.6%, në 6.3 miliardë lekë.
“Eroil”, operatori i gjashtë më i madh pas “Bolv Oil”, raportoi të ardhura prej 9.6 miliardë lekësh, me tkurrje 38.6%, pasi kishte dyfishuar qarkullimin vjetor një vit më parë.
“Skënderi G”, tregtuesi me pakicë i “Europetrol”, ra me 6.2%, në 7.9 miliardë lekë.
“Tenet”, me aktivitet në transportin dhe tregtimin me shumicë të naftës e gazit, shënoi të ardhura 7.4 miliardë lekë, me tkurrje prej 14%. Kompania është 50% në pronësi të “Kastrati”. Sipas raportit vjetor, “aktiviteti ekonomik në vend në vitin 2023 u ndikua nga paqëndrueshmëria e çmimeve në bursë të produktit në tregun botëror dhe nga luhatjet e kurseve të këmbimit të valutave. Kjo pritet të ndikojë edhe në treguesit ekonomikë të vitit 2024, për shkak të rritjes së çmimeve në treg, si dhe të situatës politike botërore”.
Renditjen e vijon “Nosta Oil”, me të ardhura prej 5.7 miliardë lekësh, me tkurrje 24%.
“Al.Global Oil”, që bleu rafinerinë e bitumit të ARMO-s mbi tre vite më parë, ka raportuar të ardhura 5 miliardë lekë, me rritje prej 23%, nga aktiviteti i shitjes së bitumit.
Ndryshe nga pesha në qarkullimin vjetor, sipërmarrjet e tregtimit të karburanteve kanë pak ndikim në ekonomi, si në drejtim të punonjësve, ashtu edhe vlerës së shtuar. Kontributi më i madh është në pagesën e TVSH-së, ndërsa norma e fitimit e deklaruar është shumë e ulët, mesatarisht 1-2%.
Me përjashtim të bizneseve të konsoliduara, subjektet e tregtimit të karburanteve kanë luhatjen më të madhe në hyrje-daljet e listës së më të mëdhave. Operatorët e tregut pohojnë se sa e lehtë është të hysh në këtë biznes, po aq e lehtë është dhe të dalësh.
Në vitin 2023 nuk ka pasur hyrje të reja në renditjen e më të mëdhave, ndërsa kanë dalë nga lista “Krasniqi SA” dhe “AFT”.
Burimi: Ministria e Financave
DISTRIBUTORËT NGADALËSOJNË RRITJEN, EFEKT POZITIV NGA KURSI I KËMBIMIT
Distributorët, të përqendruar në segmentin FMCG (mallrat e konsumit që lëvizin shpejt nga raftet, përgjithësisht nga importi) kanë vijuar të rriten në vitin 2023, por me ritme më të ngadalta se një vit më parë, për shkak të ngadalësimit të inflacionit, por edhe një konsumi relativisht të dobët, të ndikuar nga ikja e popullsisë.
Konsumi vjetor i popullatës, sipas INSTAT, u rrit me 3% në 2023, ritmet më të ulëta këto që nga pandemia, pas zgjerimit me 7.4% vitin e mëparshëm.
Shqetësimi kryesor mbeten ndryshimet demografike, si rrjedhojë e emigracionit, sidomos të të rinjve dhe plakjes graduale të popullsisë, që po jep efektet e veta si në zakonet e blerjes së popullsisë, ashtu dhe në gjetjen e fuqisë punëtore. Rënia e Euros, në kahun tjetër, ka qenë një faktor pozitiv, që ka ndihmuar importuesit për të amortizuar rritjen e çmimeve të importit.
Kthimi i vendit në një destinacion turistik ka kompensuar, deri diku, rënien e konsumit nga emigracioni, sidomos në kulmin e sezonit. Operatorët raportojnë rritje të shtuar të produkteve në rrjetet tregtuese në zonat bregdetare, ku vendin e parë e mbajnë pijet alkoolike.
Megjithatë, profili i turistit që vjen në Shqipëri është ai i një konsumatori me buxhet relativisht të ulët, i cili limitohet në shpenzime, apo nuk është i gatshëm të paguajë shumë në një vend në të cilin ka ardhur kryesisht, pasi është reklamuar për çmimet e tij të lira.
Në komentet e tyre në forume, turistët theksojnë se sidomos në supermarkete, çmimet janë të njëjta me vendet europiane, që operojnë në tregje ku konsumatori është me të ardhura shumë më të larta se konsumatori shqiptar.
Burimi: INSTAT
“Grupi AGNA”, me dy kompanitë “AGNA” dhe “Alfa”, ka ruajtur pozicionin si distributori më i madh në vend. “AGNA” kishte qarkullim vjetor prej 15.8 miliardë lekësh, me rënie vjetore 10%. “Alfa” raportoi 12.8 miliardë lekë të ardhura, me rritje 4.5%. “Grupi AGNA”, përfshirë dy kompanitë së bashku, qarkulloi rreth 29 miliardë lekë në vitin 2022, me rënie vjetore prej 4%.
Sipas raportit vjetor të “Agna”, gjatë vitit 2023, pati ngadalësim të rritjeve të çmimeve nga furnitorët e huaj. Gjithsesi, ato mbeten të larta. “Por, nga ana tjetër, nënçmimi i Euros ka bërë që jo i gjithë efekti të reflektohet në çmimet e shitjes.
Pritet të ketë një stabilizim të çmimeve të blerjes dhe shitjes së produkteve që tregton shoqëria”. Kompania thekson se për vitin 2024, qëllimi kryesor është përballimi i rritjes së çmimeve dhe kostos së punës, të cilat pritet të stabilizohen.
“Nga ana tjetër, rreziku i kursit të këmbimit është i lartë. Gjithsesi vëmë re tendencën e vazhdueshme të forcimit të Lekut, e cila nëse vijon e tillë, do të zbutë ndikimet e rritjes së çmimeve të importit, duke mbrojtur çmimet e shitjes nga rritja e mëtejshme”. “Agna” shton se nga viti 2022, prodhimi i birrës po kryhet tërësisht në Fabrikën e Glinës. “Gjatë vitit 2023 filloi edhe ambalazhimi i birrës së markës ndërkombëtare ‘Moretti’.
Në vitin 2023 u prezantua dhe filloi prodhimi dhe shitja e pijes freskuese ‘Aranxhata’, që në vitin 2024 pritet të rriten sasitë e prodhimit. Në vitin 2024, shoqëria shpreson të fillojë prodhimin e plotë të birrave ‘Amstel’ dhe ‘Moretti’ në Fabrikën Glinë”. Shoqëria thotë se po zgjerohet në prodhimin e energjisë së rinovueshme dhe në ndërtimin e strukturave akomoduese dhe të banimit, duke zotëruar 50% të kapitalit të një shoqërie.
“Inter Distribution Service” (IDS) (pjesë e grupit “Infosoft”) ka vijuar rritjen e fortë për të dytin vit radhazi, duke arritur një qarkullim vjetor prej 19.4 miliardë lekësh (+9.7%). Për të dytin vit radhazi, IDS ka raportuar një qarkullim vjetor më të lartë sesa “Agna”.
Sipas raportit vjetor, “në vitet në vijim do të vazhdojë me intensitet më të lartë puna dhe investimet e nisura si në drejtim të konsolidimit të markave të produkteve që tregtojmë, si dhe shtimi i produkteve të reja bazuar në ekspertizën dhe në nevojat e konsumatorit për produkte cilësore. Fonde të shumta do të shpenzohen në të ardhmen edhe për organizimin më të mirë të kompanisë, si dhe kualifikimin e personelit drejtues dhe atij të shitjes”.
“Philip Morris Albania” është rritur me 11%, në rreth 15 miliardë lekë, duke ruajtur vendin e tretë. Sipas raportit të aktivitetit, në tregun global “Philip Morris International” (PMI) ka një gamë të gjerë të markave premium, mesatare dhe të lira.
Portofoli përbëhet nga marka ndërkombëtare, ku udhëheqësi mbetet “Marlboro”, i cili përbën rreth 39% të totalit të shitjeve të cigareve të vitin 2023. Markat e tjera ndërkombëtare, pjesë të portofolit, janë “Chesterfield”, “L&M” dhe “Philip Morris”. Këto pesë marka ndërkombëtare të cigareve kanë kontribuar në rreth 79% të vëllimit të shitjeve të cigareve në vitin 2023.
“Tobacco Holding Group” kishte të ardhura rreth 10.4 miliardë lekë, me zgjerim prej gati 11% me bazë vjetore, duke u renditur në distributorin e pestë në vend. Sipas të dhënave në raportin vjetor, kompania është shpërndarëse e “BAT”, “Peja”, “Pernot Ricard”, “Prince Caffe” etj.
“Marketing & Distribution” është operatori i gjashtë më i madh në vend. Në vitin 2023, deklaroi të hyra prej 9 miliardë lekësh, me rritje prej 6.6% me bazë vjetore. Sipas drejtuesve nga kompania “Marketing & Distribution”, kompania importon dhe shpërndan rreth 6,500 artikuj ushqimorë, duke përfshirë markat më të njohura nga shtetet e Bashkimit Europian, si Italia, Gjermania etj., si dhe pije alkoolike nga SHBA.
Sipas drejtuesve të saj, periudha më e lartë e shitjeve shënohet në muajt korrik-gusht për shkak të rritjes së fluksit të turistëve. Në këta muaj, konsumi më i lartë është për detergjentët, preparatet larëse të enëve, produktet për fëmijë dhe kafeja.
Ndërsa fitimet kanë shënuar rënie, për shkak të fondeve të shpenzuara për politikën e rritjes së pagave, duke i çuar në nivel neto deri në 1,000 euro për punonjësit në profesionet mbështetëse, si drejtuesit e mjeteve shpërndarëse të mallrave, punonjësve të magazinave, pirunist etj.
Drejtues të kompanisë “Marketing & Distribution” parashikojnë se cikli rritës i fitimeve do të rikthehet në 2025, pasi efektet e rritjes së pagave kanë vijuar të ndihen deri në muajin gusht 2024.
“Albanian Distribution & Development” u rrit me 3.8%, duke raportuar të ardhura prej 6.2 miliardë lekësh. “Kompania tregton një gamë të gjerë produktesh që përfshijnë pije alkoolike dhe joalkoolike, pije energjike, artikuj të pastrimit dhe kujdesit personal etj. Nga viti në vit, kompania ka rritur gamën e produkteve, duke e zgjeruar portofolin e saj të produkteve”, thuhet në raportin vjetor.
“ELKA-SA” rriti të ardhurat me 5.1%, në 5.7 miliardë lekë. Krahas tregtimit të produkteve të ndryshme, “ELKA-SA” është eksportues dhe e angazhuar edhe në sektorin e prodhimit të patatinave, çokokremit, kruasantëve.
“Objektivi ynë janë produktet Snack që gjatë vitit 2024 kompania synon të zgjerohet në tregje të reja, si Kroaci, Mali i Zi, Bosnjë, Çeki etj. Gjithashtu, gjatë vitit 2024 kompania pritet të përfundojë punimet për shtimin e kapacitetit të prodhimit të fabrikës, duke synuar që në fund të vitit 2024, të ketë përfunduar shtimi i këtyre kapaciteteve, që do të mundësojë rritje të prodhimit”, thuhet në raportin vjetor.
Megjithatë, kompania parashikon një situatë jo të mirë në të gjitha aspektet e biznesit në vitin 2024, si rezultat i tendencës në rritje të çmimeve për lëndët e para dhe mallrave në tregjet ndërkombëtare, luhatjeve të çmimeve për energjinë elektrike dhe gazin.
“British American Tobacco” (BAT) ka rritur ndjeshëm të ardhurat me 14.6% në 6.1 miliardë lekë në vitin 2023, duke shënuar zgjerim dyshifror për të tretin vit radhazi. Sipas raportit vjetor, rritja e të ardhurave me 14% gjatë vitit 2023 nuk i atribuohet vetëm shtimit të volumeve të shitjeve, por edhe rritjes së akcizës. Bazuar në kalendarin vjetor të akcizës, kjo e fundit u rrit nga 6,750 lekë në vitin 2022 në 7,000 lekë në vitin 2023.
Kompania thotë se industria e duhanit është shumë e prekshme nga ndryshimet legjislative të kryera në një periudhë të caktuar, të cilat mund të çojnë në rritje të kostove, rënie të konsumit të duhanit apo nxjerrje nga tregu të produkteve specifike.
“Primall”, që ka aktivitet kryesisht në tregtimin e cigareve, raportoi qarkullim vjetor prej 3.6 miliardë lekësh, me zgjerim 10.3%.
“Interlogistic” kishte të ardhura 3 miliardë lekë, me rritje të lehtë prej 3.1% me bazë vjetore.
“Inter Trade & Distribution” deklaroi qarkullim vjetor prej 2.9 miliardë lekësh, me rritje 14.4% në raport me vitin 2022. Sipas raportit vjetor, përmirësimi i treguesve ka ardhur kryesisht si rrjedhim i faktorëve të brendshëm, që kanë të bëjnë me përmirësimin e strukturës së shitjeve, organizimit më të mirë të punës, investimeve në teknologji dhe në kualifikimin e burimeve njerëzore.
Një faktor i dytë jo më pak i rëndësishëm janë dhe investimet e mëdha të kryera me fondet e furnitorëve, por edhe ato të kompanisë në marketing dhe promocion, duke bërë të mundur jo vetëm ndërtimin e markave të reja, por edhe konsolidimin e atyre në aktivitet. Së fundmi, ndikim ka sjellë edhe niveli i ulët i kursit të këmbimit, si dhe normës së interesit”.
“Interbrands” raportoi të ardhura prej 2.6 miliardë lekësh, me rritje 14.8% me bazë vjetore. Sipas raportit vjetor, “kanë ndodhur një sërë ndryshimesh në strukturën e produkteve të shitura. Është vënë re gjithashtu rënie e shitjeve të produkteve dhe grup-produkteve të caktuar, si dhe rritje e shpejtë e shpenzimeve, gjë që pa dyshim do të ndikojë në rezultatin financiar”. Ndikim ka sjellë edhe niveli i ulët i kursit të këmbimit, si dhe normës së interesit.
“Ferra”, e fokusuar në tregtimin e mallrave ushqimore, kryesisht të sheqerit, orizit, vajit, etj., dhe në aktivitete të tjera dytësore, shënoi rënie të të ardhurave me 9.8%, në 4.3 miliardë lekë, pas rritjes së fortë prej 40% vitin e kaluar, që ishte nxitur nga shtrenjtimi i sheqerit e vajit.
Sipas raportit të aktivitetit, viti 2023 vlerësohet të jetë në nivelin e pritshmërive, duke marrë parasysh industrinë ku operon dhe rezultatet e arritura në vitet paraardhëse.
Megjithëse aktiviteti kryesor ka rënie të lehtë, gjatë vitit 2023 është rritur numri i punonjësve dhe shpërblimi i tyre, si dhe janë zgjeruar më tej hapësirat dhe mundësitë për kualifikim të vazhdueshëm, shpërblim të arsyeshëm dhe kontributi për realizimin personal të tyre.
Për zhvillimet e ardhshme, shoqëria ka planifikuar të ecë nëpërmjet investimeve të reja drejt rritjes dhe përmirësimit të kapaciteteve, përmirësimit të menaxhimit në të gjithë sektorët, zgjerimin e tregtisë në tregun rajonal, Kosovë dhe Maqedoni e Veriut, etj.”.
“Teuta Durrës”, që operon në dy sektorë kryesorë, paketimin dhe shpërndarjen e produkteve ushqimore, ka rezultuar me të ardhura prej 3.4 miliardë lekësh në vitin 2023, me zgjerim 12.7% me bazë vjetore.
Sipas raportit vjetor, aktiviteti i kompanisë është zgjeruar dhe rritur nga viti në vit, nëpërmjet shtimit të gamës së produkteve të hedhura në treg, zgjerimit të rrjetit të shpërndarjes në të gjithë vendin dhe kjo është evidentuar në termat financiarë me një qarkullim të shtuar me rreth 12.7%.
Gjatë këtij viti, produktet kanë gjetur shpërndarje edhe në tregun e Kosovës”.
Gara mes kompanive të distribucionit për shpërndarjen e disa produkteve kryesore duket e fortë. “Tobacco Holding Group”, në raportin e saj të aktivitetit, jep disa informacione mbi pjesën e tregut që zënë kompanitë kryesore për disa produkte.
Në segmentin e birrës, kompania më e madhe është “Alfa”, që zotëron 35% të tregut, me 194 mijë hl. Produkti kryesor i “Alfa” është birra “Elbar”, e cila prodhohet në fabrikën e Glinës, ndërsa dhe “Amstel” e “Moretti planifikohen të prodhohen në fabrikë.
Kompania e dytë më e madhe është “Tobacco Holding Group”, me 34% të tregut, ose rreth 190 mijë hl. Kjo kompani është shpërndarëse e birrës “Peja”.
E treta është “Eurolab International”, me 14% të tregut (80 mijë hl).
Operatorët e tjerë, përfshirë ata vendas, kanë më pak se 3% të tregut.
Nga markat, më e shitura është birra “Peja”, me 35% të totalit, e ndjekur nga “Elbar” (21%), “Peroni” (12%), “Amstel” (8%), “Heineken” (6%).
Lexoni edhe: 200 VIP-at e 2023; “Dorëzimi” i bizneseve
Postimi ” Ecuria e tregtisë, nga nafta te distributorët ” eshte marre nga Revista Monitor.
