Mbrëmjen e 1 dhjetorit 2025, Bullgaria përjetoi protestën më të madhe qytetare që prej viteve ’90.
Midis 50 mijë dhe 100 mijë vetësh dolën në rrugët e Sofjes, ndërsa dhjetëra mijëra të tjerë protestuan në Plovdiv, Varna, Burgas, Ruse, Pleven dhe shumë qytete të tjera. Pamjet ishin të pazakonta: zona e quajtur “Trekëndëshi i Pushtetit” – Parlamenti, Presidenca dhe Këshilli i Ministrave – ishte aq e mbushur, sa komentuesit e krahasuan me turmat e dendura të transportit urban në vitet e socializmit. Dy pankarta të mëdha dominuan protestën: “GEN Z IS COMING” dhe “Young Bulgaria Without the Mafia”.
Ajo që nisi si kundërshtim ndaj një projektbuxheti të debatueshëm u kthye shumë shpejt në një shpërthim të pakënaqësisë së akumuluar gjatë dekadave ndaj klasës politike bullgare. Dhe ndonëse brezi i ri ishte në qendër të vëmendjes, protesta bashkoi grupe të ndryshme shoqërore që ndanin të njëjtën kërkesë: ndryshim të thellë politik.
Buxheti që ndezi situatën
Shkaku i menjëhershëm ishte projektbuxheti për vitin 2026 – i pari i përgatitur në euro në prag të hyrjes së Bullgarisë në Eurozonë. Për shumë qytetarë, buxheti ishte i padrejtë: rritje të mëdha pagash në sektorin publik (Ministria e Brendshme, ushtria, gjyqësori), ndërsa sektori privat ngarkohej me rritje të kontributeve të sigurimeve shoqërore dhe një taksë dividenti të dyfishuar.
Mesazhi u perceptua qartë: shteti përfitoi, ndërsa punonjësit dhe bizneset private paguan koston.
Siç u shpreh një protestues:
“Nuk pranoj që vitin tjetër, në vend të rritjes së pagës me 50 euro për të përballuar çmimet, të përfundoj me 50 euro më pak.”
Për shumë të tjerë, buxheti ishte vetëm pika e fundit: një shembull konkret i mënyrës sesi qeveritë ndër vite kanë vepruar pa llogaridhënie dhe me indiferencë ndaj qytetarëve.
Kur lideri i GERB, Boyko Borissov, premtoi fillimisht të tërhiqte buxhetin pas protestave të 26 nëntorit – dhe më pas ndryshoi qëndrim vetëm pak ditë më vonë – ai vetëm sa forcoi bindjen e qytetarëve se politika vazhdon të veprojë me arrogancë dhe pa transparencë.
Brezi Z hyn në lojë
Ajo që e bëri 1 dhjetorin të paprecedentë ishte prania e fuqishme e votuesve më të rinj. Brezi Z – lindur pas vitit 1997 – jo vetëm që mori pjesë masivisht, por u bë zëri kryesor i protestës.
Pankartat e tyre mbanin mesazhe të drejtpërdrejta dhe sfiduese:
“Gen Z is coming for U”, “brezi i ri po vjen për ju”
“Give us a reason to stay”, “Na jepni një arsye të qëndrojmë”
“Delyan, Boyko – Generation Z is retiring you.” (Brezi i ri po të nxjerr në pension”)
Ky brez u organizua në mënyrë të pavarur, përmes TikTok dhe Instagram, larg strukturave të vjetra partiake dhe mediave të politizuara. Për shumë prej tyre, ishte protesta e parë e jetës – e shtyrë jo nga partitë, por nga frika se e ardhmja e tyre po ngushtohet.
Në 12 vitet e fundit, rreth 600–700 mijë votues të rinj i janë shtuar elektoratit bullgar. Ky është një ndryshim i madh për një vend ku politika është dominuar që prej vitit 2009 nga të njëjtat figura dhe të njëjtët interesa.
Brezi i ri e sheh sistemin aktual si një udhë pa krye:
– largime masive të të rinjve jashtë vendit,
– paga të ulëta,
– çmime banesash që flasin “me euro”, ndërsa pagat mbeten “me leva”,
– një sistem shëndetësor dhe arsimor të stërmunduar,
– dhe një shtet ku korrupsioni shihet si pjesë e përditshmërisë.
Siç shkroi një protestues i ri në rrjetet sociale:
“Na quajnë brezi i TikTok-ut, i përkëdhelur dhe i paditur. Por dje treguam se jemi të vetëdijshëm dhe gati të luftojmë për lirinë dhe të ardhmen demokratike të Bullgarisë.”/ Novitne.com
Postimi ” Më shumë se një krizë buxheti: Brezi Z i Bullgarisë kërkon një llogaridhënie politike ” eshte marre nga Revista Monitor.
