Kursimet e shqiptarëve për një pension privat janë në nivele ende të ulëta. Sipas të dhënave nga Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare, në fund të tremujorit të parë të vitit, çdo kontribuues zotëronte mesatarisht 288 mijë lekë ose rreth 2940 euro asete neto në llogarinë e fondit të pensionit.
Ky tregues është rritur me afërsisht 64% krahasuar me një vit më parë, por megjithatë rritja e lartë vjetore i detyrohet në një pjesë të madhe përfshirjes së statistikat e raportuara edhe të aseteve të fondeve me pjesëmarrje të mbyllur.
Shqipëria ka tashmë mbi 46 mijë individë që investojnë në një pension privat. Kjo shifër përbën pak më shumë se 6% të numrit të individëve që kontribuojnë në skemën shtetërore të pensioneve.
Edhe për pjesëmarrësit në këto skema, kontributet mesatare janë ende në vlera modeste, siç dëshmohet nga treguesi i aseteve neto për anëtar.
Me gjithë rritjen e ndjeshme të pagave në vitet e fundit, mundësitë për të kursyer në shërbim të pensionit janë të kufizuara. Sipas të dhënave më të fundit, paga mesatare në Shqipëri është afërsisht 83 mijë lekë në muaj.
Nga ana tjetër, individët kanë kursime të konsiderueshme, të mbajtura në depozita bankare apo letra me vlerë të qeverisë. Shuma totale e investuar në këto produkte financiare në fund të tremujorit të parë të këtij viti vlerësohet më shumë se 15 miliardë euro.
Në teori, një pjesë e këtyre kursimeve mund të shërbejnë si burim potencial për të zgjeruar investimin në fondet e pensioneve.
Deri tani, anëtarësimi në skemat private është mbështetur kryesisht përmes skemave të ngritura prej kompanive, në formën e përfitimeve për punonjësit. Vetëm në vitet e fundit ka një rritje të numrit të anëtarësimeve mbi baza individuale në këto skema, çka dëshmon një farë rritje të ndërgjegjësimit lidhur me nevojën për të kompensuar rënien e të ardhurave në momentin e ndërprerjes së marrëdhënieve të punës dhe daljes në pension.
Sipas të dhënave më të fundit të raportuara nga Instituti i Sigurimeve Shoqërore, pensioni mesatar për një pensionist në qytet në vitin 2023 ishte pak më shumë se 18 mijë lekë, ndërsa në fshat rreth 11 mijë lekë.
Tendencat negative demografike, që po karakterizohen nga një tkurrje dhe plakje e shpejtë e popullsisë, e bëjnë edhe më të pasigurt të ardhmen e skemës shtetërore të sigurimeve shoqërore. Për të nxitur qytetarët të investojnë më shumë për një pension privat shtesë në të ardhmen, ligji i ri “Për fondet e pensionit privat” ka sjellë rritje të ndjeshme të incentivave fiskale për kontributet në fondet private të pensioneve.
Kufiri maksimal mujor i përjashtimit tatimor është rritur në nivelin e pagës minimale të miratuar, që aktualisht ka arritur në 40 mijë lekë në muaj. Me nivelin aktual të pagës minimale, shuma e kontributeve e përjashtuar nga tatimet do të arrinte sot në 480 mijë lekë në vit ose 140% më shumë krahasuar me pragun aktual prej 200 mijë lekësh. Edhe kontributet e pensionet privat të derdhura nga punëdhënësi në favor të punëmarrësit do të përjashtohen nga tatimi në të njëjtën masë.
Ligji gjithashtu parashikon që pensionet të mos tatohen në përfitim për pjesën e kontributeve, por vetëm për kthimin nga investimi, me kusht që tërheqja të bëhet me pagesa mujore të shtrira në të paktën dy vite dhe jo në mënyrë të menjëhershme, pas përmbushjes së kushteve ligjore për përfitimin e pensionit privat./ E.Shehu
Burimi: AMF
Postimi ” Pensionet private, çdo kontribuues ka mesatarisht 2900 euro të kursyera ” eshte marre nga Revista Monitor.
