ChatGPT, më së shumti, po përdoret edhe nga studentët. Presidenti i Universitetit Mesdhetar të Shqipërisë pohon se përdorimi më gjerësisht i ChatGPT te studentët po ndodh tek ata që studiojnë për informatikë apo teknologji informacioni. Z. Angjeli thekson se edukimi dhe Inteligjenca Artificiale duhet të ecin së bashku. Risia, sipas tij, për vitin e ri akademik do të jetë ofrimi te studentët e informatikës i njohurive më bashkëkohore në fushën e Inteligjencës Artificiale, GPT, sigurisë kibernetike, si risi të ndryshimeve në programet dhe kurrikulat mësimore. Prof. Angjeli thekson se zhvillimet e reja të Inteligjencës Artificiale dhe qasja e re e studentëve ndaj tyre do t’i shërbejë rritjes së kreativitetit.
A përdoret ChatGPT nga studentët dhe konkretisht cilat janë arsyet e përdorimit dhe cilat degë e përdorin?
Para se të hyjë drejtpërsëdrejti në përgjigjen e pyetjeve tuaja besoj se tashmë është e qartë se dy–tre dhjetëvjeçarët e fundit po përjetojmë zhvillime të vrullshme teknologjike dhe veçanërisht pas pandemisë, revolucioni 4.0 po bëhet mbizotërues dhe gjithëpërfshirës.
Tashmë në fjalorin e komunikimit të përditshëm, në jetën ekonomike e sociale, përdorimi i fjalorit teknologjik, informatikë, kompjuter, iPad, Internet, Fintech, Inteligjencë Artificiale (robotic) ChatGPT, etj., janë bërë normale.
Kështu që edhe në edukim, arsim, thuajse në të gjitha nivelet, veçanërisht në universitete, po bëhen mbizotëruese. Ndaj dhe sot flitet për Universitete 4.0.
ChatGPT, si një model i Inteligjencës Artificiale, i cili u prezantua për herë të parë në vitin 2018 dhe më pas u përditësua në korrik 2020, është i aftë t’u përgjigjet kërkesave të përdoruesve në formën e chatbot në gjuhën natyrale të përdorur.
IA është krijuar për të stimuluar biseda të ngjashme me njeriun për tematika të ndryshme.
Vitin e fundit ka një përdorim më të madh të ChatGPT edhe nga studentët të fushave të ndryshme të studimit, por duhet të pranojmë se të parët dhe më të shumtë në numër janë studentët e profileve informatike, teknologji informacioni etj. Kjo për faktin sepse këta studentë janë më afër teknologjisë dhe e dinë mirë si ajo funksionon.
Këto vite, pas pandemisë, mund t’i quajmë si vitet e revolucionit teknologjik, pikërisht për faktin se tashmë njerëzit, profesionistët, por edhe studentët duhet të mësohen me ndryshimet që kanë ndodhur dhe po ndodhin në Inteligjencën Artificiale dhe ndikimi që ajo ka në çdo fushë të jetës.
ChatGPT është në gjendje të gjenerojë përgjigje për pyetje, të plotësojë fjali, të përkthejë tekste, të shkruajë artikuj dhe madje të zhvillojë biseda me njerëzit.
Gjithashtu mund të sintetizojë tekste bazuar në një grup kufizimesh të dhëna, si toni, stili dhe tema. Është përdorur në aplikacione të ndryshme, të tilla si gjenerimi i titrave për videot dhe krijimi i chatbot-eve.
Sipas Jacque Attali: ”’… së shumti studentët e përdorin ChatGPT si motor kërkimi për të gjetur përgjigjen e shumë pyetjeve që mund të kenë.
Por mund ta përdorin edhe për zgjidhjen e shumë ushtrimeve apo problemeve mësimore. Përveç literaturës së ofruar në programet mësimore, kjo platformë ndihmon studentët të gjejnë përgjigje për pyetjet që mund t’i lindin gjatë procesit mësimor.
Shumë studentë e kanë kuptuar tashmë këtë dhe e përdorin ChatGPT për të përgatitur prezantime, disertacione, për të zhvilluar plane tezash ose për të shkruar tekste në stilin e Stendhal ose James Joyce. Megjithatë, përparimi i tyre është magjepsës, pasi ata vazhdimisht mësojnë me gjithçka që bëjnë dhe se si përdoren.’”
Por natyrisht, Inteligjenca Artificiale është shtrirë në çdo veprimtari të shoqërisë. Kësisoj, duke konsideruar efektet në arsim dhe edukim, kuptohet që IA ka shumë elemente pozitive në përgjithësi.
Nga ana tjetër, përdorimi i saj mbart disa rreziqe që duhen konsideruar. Këto rreziqe lidhen me mungesën e transparencës që çon në mosbesim dhe rezistencë ndaj aplikimit të IA; paragjykimi dhe diskriminimi që mbart në disa raste, për shkak të të dhënave të njëanshme; shqetësimet që sjellin në privatësinë e të dhënave personale; ndikimet negative shoqërore dhe dilemat etike që mund të sjellin, pasojat që vijnë në sigurinë kibernetike duke rrezikuar shumë të dhëna e informacione nga hakerimet, ndikimi që sjell në përqendrimin e fuqisë së madhe në pak duar (pak shoqëri) varësia nga IA; zhvendosja e punës përmes ndikimit në ndryshime në vendet e punës dhe profesionet, ndikimi në rritjen e pabarazisë ekonomike (përdoruesit e IA janë përfitues të të ardhurave të mëdha); rritja e garës së armatimeve, duke futur në përdorim IA në industritë ushtarake; zvogëlimi i lidhjeve sociale, pasi komunikimi në IA humbet komunikimin direkt.
Ka raste që IA kontribuon në informacione jo të drejta dhe të manipuluara. Mund të sjellë pasoja të padëshiruara nga përdorimi i pakontrolluar i IA, dhe gjithashtu të minimizohen pasojat e përgjithshme, të eliminohen pasojat ekzistenciale që mund të vijnë nga zhvillimi IA, sidomos kur tenton të kalojë inteligjencën njerëzore.
Gjithsesi pozitiviteti i Inteligjencës Artificiale i tejkalon ato që konsiderohen rreziqe prej tij, por të gjithë kërkojnë siguri që IA t’u shërbejë interesave më të mira të njerëzimit dhe nuk përbëjnë kërcënim për ekzistencën njerëzore, por përkundrazi, ekzistenca është parësore.
A ka hartuar universiteti juaj një kurrikulë mësimore për ChatGPT? Cili është qëllimi i saj dhe për çfarë shërben?
Universiteti Mesdhetar i Shqipërisë është në pararojë me zhvillimet teknologjike. Ne kemi hapur së fundmi Fakultetin e Informatikës, që ofron disa nga programet e studimit më të kërkuara në fushën e Teknologjisë së Informacionit, Inxhinierisë etj.
Programet tona të studimit janë hartuar bazuar në kurrikula europiane dhe sigurisht në përshtatje edhe me ndryshimet që vijnë në teknologji, por jo vetëm.
Studentët gjithashtu janë të përfshirë në projekte dhe konferenca shkencore, duke pasur edhe ndihmën e stafit pedagogjik për të qenë sa më afër dhe koherentë me zhvillimet e fundit, si dhe me platformën ChatGPT.
Konferenca ndërkombëtare e organizuar së fundmi nga UMSH “A jemi gati? Sfidat e shoqërisë përballë transformimit digjital”, pati disa punime shumë të mira shkencore lidhur me Inteligjencën Artificiale dhe ndikimin e saj në shoqëri.
Gjithashtu, stafi akademik i Universitetit Mesdhetar të Shqipërisë është i përgatitur dhe në kërkim dhe zhvillim të vazhdueshëm nëpërmjet projekteve të reja, konferencave, workshopeve etj., në fushën e teknologjisë, por jo vetëm.
Viti i ri akademik do t’u ofrojë studentëve të informatikës njohuritë më bashkëkohore në fushën e Inteligjencës Artificiale, GPT, sigurisë kibernetike, si risi të ndryshimeve në programet dhe kurrikulat mësimore.
Një ndihmë të madhe në këtë drejtim, Universitetit Mesdhetar i jep dhe fakti që si Universitet jemi partner në projektin “ErasmusPlus CBHE, University to Society
Collaborattions for Incluzive Digital Transformation in the Western Ballkans”.
A përbën shqetësim te brezat e rinj, studentët, përdorimi i ChatGPT? A mundet ta dëmtojë kreativitetin dhe pavarësinë intelektuale te të rinjtë?
Çdo risi dhe ndryshim ka anët pozitive dhe negative të saj. Ajo çka duhet të shohim është nëse efektet pozitive tejkalojnë ato negative.
Sigurisht, që përbën shqetësim humbja e kreativitetit tek të rinjtë, por tashmë do të ndryshojë qasja ndaj kërkimit dhe punimit. Mënyra se si ne do të mësojmë, të menduarit kritik dhe aftësia kërkimore duhet të ndryshojnë dhe të përshtaten me ndryshimet e fundit teknologjike.
Tashmë studentët mund të marrin një përgjigje më thjesht nëpërmjet ChatGPT, por atyre u duhet ta kthejnë në një qasje origjinale duke i dhënë interpretimin njeri.
Por siç e theksova më sipër, qasja e re ndaj IA dhe ChatGPT, tregojnë se përparimi i tyre është magjepsës, pasi ata vazhdimisht mësojnë me gjithçka që bëjnë dhe se si përdoren.
Prandaj duhet gjykuar me sens pozitiv, që këto zhvillime të reja dhe qasja e re e studentëve ndaj tyre t’i shërbejë jo pasivitetit, por rritjes së kreativitetit, eksplorimit të mëtejshëm në këto zhvillime të vrullshme.
Për sa i përket rolit pozitiv të arsimit, cili do të ishte nëse përdoret ChatGPT? Cilat do të ishin efektet për edukimin e brezit të ri?
Është e padiskutueshme se revolucioni teknologjik si ChatGPT ka ndryshuar dhe do të ndryshojë mënyrën e të menduarit dhe të punuarit. Tashmë duhet të ndryshojnë mekanizmat e kërkimit, në përshtatje me këto ndryshime.
Ndikimi i ChatGPT në arsim, por edhe në fusha të tjera është mjaft pozitiv, duke iu referuar: përgjigje dhe zgjidhje më të shpejta në formën e bisedave interaktive njerëzore; ofron informacion për çdo pyetje, në cilëndo gjuhë dhe në çdo fushë; mund të përdoret për të automatizuar disa detyra specifike; ndikon në rritjen e kënaqësisë së përdoruesit, duke përdorur aftësinë e Machine Learning; ndikon në optimizimin e procesit të mësimdhënies; ndihmon në menaxhimin më të mirë të kohës, etj.
Tashmë gjenerata e re duhet të familjarizohet e të edukohet me një qasje tjetër. Shumë detyra do të automatizohen, duke sjellë edhe ndryshim të profesioneve aktuale në treg, dhe kjo kërkon edhe përshtatjen e tyre me mënyrën e re të të funksionuarit të botës sot.
ChatGPT mund të përdoret në arsim, duke gjeneruar programe mësimore të personalizuara, sipas nevojave individuale të studentëve. Kjo do të sjellë përmirësim edhe të performancës akademike.
Në Shqipëri, tashmë është problematika e kopjimit të tezave apo plagjiaturat e punimeve të temave apo doktoraturave. A cilësohet përdorimi i saj një formë plagjiature? Cilat janë mekanizmat që mund ta kontrollojnë këtë fenomen?
Aktualisht, përdorimi i softeve për kontrollin e plagjiaturës ndihmon duke iu referuar një baze të dhënash në internet. Me implementimin e këtij modeli të ri mund të hyjnë në lojë mekanizma të rinj, duke përfshirë, si referencë edhe ChatGPT.
Gjithsesi teksti apo zgjidhja e gjeneruar nga ChatGPT mund të jetë e saktë dhe koherente, por i mungon kreativiteti dhe origjinaliteti i njeriut.
Pikërisht për këtë arsye, roli i njeriut do të jetë gjithmonë me rëndësi dhe ne do ta gjejmë veten në këtë revolucion teknologjik shumë shpejt. Bashkimi Europian dhe shumë vende të zhvilluara, ashtu siç motivojnë zhvillimin e fenomeneve të reja dhe arritjet e fundit të teknologjisë dhe IA e ChatGPT, paralelisht po punojnë për përsosjen e legjislacionit në përdorimin e tyre në arsim, edukim dhe ngritjen e institucioneve dhe mekanizmave monitoruese, për moskeqpërdorimin e këtyre zhvillimeve, pjesë e të cilave gradualisht, me shkallën dhe nivelin e përdorimit të tyre në vendin tonë (që duhet pranuar se po bëhet shumë në këtë drejtim) dhe të fazave të integrimit europian, do të bëhemi dhe ne. Prandaj edukimi dhe zhvillimi teknologjik, ai i Inteligjencës Artificiale duhet të ecin së bashku.
