Qeveria synon të nxisë ndërhyrjet në funksion të rritjes së eficiencës së energjisë në një shkallë të gjerë në vend përmes një strategjie të dedikuar. Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë publikoi për konsultim strategjinë Afatgjatë të Rinovimin të Stokut të Ndërtesave e cila synon reduktimin e konsumit të energjisë në ndërtesat e banimit, ato publike dhe të shërbimeve.
Në një analizë të zgjeruar të ndërtesave sipas zonave klimatike në vend të ndara në disa grupe por edhe tipologjisë që kanë banesat pra nëse janë shtëpi individuale, apartamente, strategjia parashikon disa formula për rritjen e eficencës. Dokumenti merr parasysh kostot e ndërhyrjeve, specifikat e këtyre ndërhyrjeve apo format e mbështetjes financiare që mund të jepet për të nxitur rritjen e eficiencës së energjisë.
Për konsumatorët fundorë strategjia parashikon formën e granteve, kredive të buta me afat të gjatë duke parashikuar edhe vlerën e parasë në kohë si dhe skemën paguaj sa kursen duke nxitur kështu një qasje më konservatore tek konsumi.
Strategjia sjell në vëmendje se ndërtesat e banimit në republikën e Shqipërisë shfrytëzojnë kryesisht energjinë elektrike për plotësimin e kërkesave të tyre për ngrohjen, ftohjen, ujin e ngrohtë sanitar (UNS), ventilimin dhe ndriçimin.
“Një ndër arsyet e përhapjes së gjerë të energjisë elektrike për mbulimin e sistemeve teknike në banesa lidhet drejtpërdrejt me koston. Për sektorin e ndërtesave të lidhur në tension të ulët 230V çmimi i energjisë është i garantuar nga qeveria shqiptare me një vlerë fikse prej 11.4 lek/kWh, pa një fashë orare ose kapaciteti.
Nisur nga kjo si dhe nga mesatarja e çmimit të energjisë sipas bursës HUPX për vitin 2024, përfshirë tarifat e transmetimit dhe të shpërndarjes, çmimi i energjisë do të rezultonte në një vlerë prej 19.7 lek/kWh duke na afruar me mesataren e çmimit të energjisë në vendet anëtare të bashkimit evropian. Për shkak të çmimeve të ulta të energjisë, investimet në masa të efiçencës energjetike bëhen më pak tërheqëse për pronarët dhe administratorët e ndërtesave” argumenton strategjia.
Në këto kushte dokumenti nënvizon se vlerësohet domosdoshmëria e miratimit të një skeme financiare mbështetëse për nxitjen e investimeve në stokun e banesave me qëllim reduktimin e kërkesës për energji si dhe zbutjen e efekteve që do të sjellë kalimi gradual në një treg të liberalizuar të energjisë për konsumatorët fundorë të lidhur me tensionin e ulët 230V.
Për të përparuar me sukses në arritjen e objektivave të dakordësuar sipas PKEK, është i nevojshëm miratimi i një skeme mbështetje. Skema financiare mbështesë do të konsistojë në disa lloje mekanizmash financimi, ku mund të përmendim atë të llojit:
- grant i cili mbulon një përqindje optimale të një vlere totale investimi të llogaritur;
- kredi e butë;
- paguaj sa kursen ose kontraktim i performancës energjetike.
Për rastin e konsumatorëve fundorë të lidhur me tensionin 230V, skema e mbështetjes do të jetë sipas shkronjës “a” dhe masa në % e grantit do të reflektohet në mënyrë të tillë që kosto efektiviteti i ndërhyrjeve do të pasqyrohet respektivisht tek kursimet e përfituara nga buxheti i shtetit për shkak të reduktimit të energjisë së subvencionuar dhe tek konsumatori fundor respektivisht kursimeve të përfituara mbi faturën e energjisë elektrike.
Për reflektimin e skemës së mbështetjes në skenarin e propozuar për rinovimin e një ndërtese të tipit apartament, është marrë në konsideratë zgjidhja optimale ku shteti ndërhyn me mbështetje prej 50% të vlerës së nevojshme për investim. Nisur nga vlera optimale e llogaritur, do të vërejmë një rritje të konsiderueshme të treguesve lidhur me zbatueshmërinë e investimit” thuhet në strategji.
Postimi ” Strategjia për rinovimin e stokut të ndërtesave, plani për grante, kredi të buta për klientët ” eshte marre nga Revista Monitor.
