Rezultatet e ushtrimit të stres-testeve të radhës (provave të rezistencës) të kryera nga Banka e Shqipërisë tregojnë se sektori bankar paraqitet i qëndrueshëm ndaj goditjeve makroekonomike dhe se ndjeshmëria e tij ndaj zhvillimeve të pafavorshme është zbutur krahasuar me një vit më parë.
Ushtrimi i provës së rezistencës së aftësisë paguese të sektorit bankar shërben për të përcaktuar nëse sektori bankar në tërësi dhe bankat individuale në veçanti, janë të kapitalizuara në mënyrë të mjaftueshme për të përballuar goditje të supozuara në kushtet e zhvillimeve jo të favorshme ekonomike dhe financiare.
Nëpërmjet ushtrimit, vlerësohen rreziqet kryesore në bilancin e sektorit bankar, siç janë: rreziku i kredisë, rreziku i normës së interesit, rreziku i kursit të këmbimit dhe rreziqet indirekte të kredisë nëpërmjet kreditimit në valutë, ndryshimit të normave të interesit, ndryshimit të normës së papunësisë dhe rënies së të ardhurave të kredimarrësve dhe ecurisë së çmimeve të aktiveve jofinanciare.
Stres-testet ndërtohen mbi tre skenarë: skenarin bazë, skenarin e moderuar dhe atë të rënduar, ku periudha ushtrimore shtrihet deri në fund të vitit 2027.
Skenari bazë supozon një rritje ekonomike pozitive gjatë këtij harku kohor, e cila shoqërohet me një rritje pozitive të kreditimit, mbiçmim të monedhës vendase, një rritje graduale e normave të interesit dhe rënie të papunësisë.
Në skenarin e moderuar, rritja ekonomike mbetet në territor pozitiv gjatë periudhës ushtrimore, por norma e rritjes është më e ulët kundrejt skenarit bazë.
Ndërsa, në skenarin e rënduar, duke filluar nga tremujori i tretë i vitit 2026, norma e rritjes ekonomike supozohet të jetë negative. Në skenarin e moderuar dhe atë të rënduar, supozimeve për një rënie graduale deri në tkurrje të aktivitetit ekonomik në vend, iu shtohen edhe supozimet për nënçmimin e kursit të këmbimit, rritjen e normave të interesit dhe ngadalësimin e ritmit të kreditimit, duke kaluar në ndalimin e tij në skenarin e rënduar. Këto zhvillime reflektohen në një përkeqësim të cilësisë së portofolit të kredisë, si për individët ashtu edhe për bizneset. Ky përkeqësim paraqitet më i ndjeshëm për portofolin e biznesit. Tregues të tjerë makroekonomikë të përfshirë në ushtrim, në skenarët më të pafavorshëm supozojnë një rënie të çmimeve të banesave dhe rritje të papunësisë deri në fund të vitit 2027. Këto supozime ndikojnë në nivelin e kapitalizimit të bankave të veçanta dhe të sektorit bankar në tërësi, kryesisht gjatë vitit 2027.
Rezultatet e ushtrimit të provës së rezistencës, nëpërmjet tre skenarëve të parashikuar, japin një panorama të qëndrueshme të sektorit bankar, megjithëse me dallime të rëndësishme në nivel bankash individuale.
Në skenarin bazë, në përfundim të vitit të fundit 2027, raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit
për sektorin bankar vlerësohet në rreth 19.6%, duke dëshmuar një nivel të mirë kapitalizimi dhe
një qëndrueshmëri të përgjithshme të sektorit. Megjithatë, një nga bankat paraqet një pozitë të dobët kapitalizimi, duke kërkuar injektim kapitali. Pesha e aktiveve të kësaj banke në totalin e sektorit është rreth 1.1%, ndërsa nevojat për kapital shtesë vlerësohen në rreth 0.7 miliardë lekë, ose 0.03% e PBB-së.
Në skenarin e moderuar, deri në fund të periudhës ushtrimore trevjeçare, raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit mbetet në nivele të mira, duke arritur 19.1%. Edhe pse sektori në tërësi ruan qëndrueshmërinë, tre banka rezultojnë me nevoja për injektim kapitali. Këto banka përfaqësojnë 8.8% të aktiveve të sektorit bankar, ndërsa kërkesat për kapital shtesë llogariten në rreth 5.2 miliardë lekë, ose 0.21% e PBB-së.
Në skenarin e rënduar, edhe pse sektori përballet me kushte më të vështira makroekonomike, ai
vijon të mbetet i mirëkapitalizuar, me një raport të mjaftueshmërisë së kapitalit në nivelin 17.4% në fund të vitit të tretë. Në këtë rast, katër banka që përfaqësojnë rreth 12% të aktiveve të sektorit, kërkojnë injektim kapitali në një vlerë totale prej rreth 11.2 miliardë lekësh, ose 0.44% e PBB-së.
Në këtë skenar, për bankat me rëndësi sistemike dhe ato josistemike, norma e mjaftueshmërisë së kapitalit arrin në përkatësisht 19.1% dhe 14.4%. Grupi i bankave me kapital të huaj paraqet një nivel kapitalizimi prej rreth 18.6%, duke mbetur i mirëkapitalizuar, ndërsa grupi i bankave me kapital vendas ka një raport të mjaftueshmërisë së kapitalit më të ulët prej rreth 15.5%. Kontribut kryesor në rënien e kapitalizimit në skenarin e rënduar në fund të vitit 2027 e jep zëri “Humbja nga huatë” dhe “Të ardhura të tjera neto”.
Banka e Shqipërisë vlerëson se sektori bankar paraqitet i qëndrueshëm ndaj goditjeve makroekonomike, ndonëse një numër i kufizuar bankash paraqet një ndjeshmëri më të lartë kryesisht në skenarin më ekstrem. Numri i bankave që paraqesin nevojë për shtim kapitali në skenarin më ekstrem është katër, kundrejt gjashtë bankave që rezultonin një vit më parë. Për rrjedhojë, edhe nevojat për kapital shtesë vlerësohen të jenë ulur në 0.44% të PBB-së, nga 1.23% një vit më parë.
Postimi ” Stres-testet, BSH: Aftësia e sektorit bankar për t’u rezistuar goditjeve është përmirësuar ” eshte marre nga Revista Monitor.