Çmimet standarde europiane të gazit natyror janë në rritje, duke shënuar pasiguri rreth furnizimeve të mjaftueshme dhe rritjes së kërkesës, ndërsa Europa po i afrohet dimrit të tretë, që kur Rusia pushtoi Ukrainën.
Megjithatë, rezervat e nevojshme të gazit natyror duket se janë siguruar për momentin.
Dr. Yousef Alshammari, President i Kolegjit të Ekonomisë së Energjisë në Londër, tha: “Pasiguria rreth furnizimit të tepërt vazhdon të dominojë tregjet pavarësisht disponueshmërisë së rezervave të mjaftueshme të gazit”.
Ai shtoi se kapaciteti i depozitimit të gazit të BE-së ishte në 90% në gusht, shumë përpara afatit dhe “sot, depozitat e gazit qëndrojnë në 95% të plotë, shumë mbi 100 bcm (miliardë metra kub)”.
Megjithatë, rritja e kërkesës për ngrohje dhe energji elektrike për shkak të temperaturave më të ulëta ka testuar tashmë kapacitetet në javët e para të nëntorit.
Temperaturat e ulëta së fundmi rritën tërheqjet e magazinimit të gazit në Europë në dy javët e para të nëntorit, duke përfituar afër 4% (4.29 bcm) të kapacitetit të plotë të depozitave të gazit në Europë, sipas të dhënave nga Gas Infrastructure Europe.
Alshammari pret, që nivelet e magazinimit të mos jenë aq të larta deri në pranverën e 2025-ës sa ishin në fund të dimrit të mëparshëm, në prill 2024, kur ato qëndronin në 60% të kapacitetit.
Rreziqet që ndikojnë në çmimet europiane të energjisë
Tensionet gjeopolitike, të nxitura nga SHBA dhe Rusia janë një faktor rreziku kryesor për çmimet e energjisë në kontinent. “Megjithëse unë parashikoj se ky tension ka të ngjarë të ndryshojë nën presidentin e zgjedhur Trump, duket se ditët e mbetura për administratën aktuale të SHBA po e bëjnë situatën më komplekse, gjë që do të shtojë paqëndrueshmërinë e çmimeve të energjisë në lidhje me naftën dhe gazin.”, tha Alshammari.
Çmimet e gazit natyror ishin në nivelin më të lartë në një vit të enjten. Pasiguria në Europë u rrit më tej pasi Gazprom i Rusisë ndaloi rrjedhën e gazit natyror në Austri më 16 nëntor, për shkak të një mosmarrëveshjeje midis vendeve.
Ndërkohë, një kontratë e madhe, që lejon transitin e gazit rus përmes Ukrainës është gati të përfundojë më 1 janar 2025, duke rrezikuar, që gjysma e eksporteve të mbetura të gazit të tubacionit të Rusisë në BE të ndalojnë në kulmin e kërkesës.
“Çdo ndërprerje e mëtejshme në gazin rus në Europë ka të ngjarë ta bëjë situatën më të vështirë për vendet europiane, që mbështeten në këto furnizime, që do të thotë se depozitat e BE-së do të jenë nën presion,” tha Alshammari, duke shtuar se ai pret, që çmimet të vazhdojnë të përshkallëzohen në javët në vijim, nëse do të ketë ndërprerje të mëtejshme të furnizimit ose më shumë pasiguri.
Tkurrja e importeve të gazit rus së bashku me rritjen e kërkesës për energji, do të shkaktonte importe të mëtejshme të LNG-së (gazi i lëngshëm natyror) në Europë, gjë që gjithashtu mund të rriste çmimet e energjisë në Europë në përgjithësi.
“Për një kohë të gjatë mendoj se energjia bërthamore duhet të merret në konsideratë brenda Europës, ndoshta përmes tregtisë së energjisë midis vendeve të BE-së me energji bërthamore, e cila mund të zvogëlojë varësinë nga importet e huaja të LNG-së,” tha Alshammari.
Sa mund të përballojë kërkesën e Europës energjia e rinovueshme?
Duke parë tendencat përgjatë vitit, kërkesa për gaz është në rënie. Ishte 350 bcm në 2022 dhe u tkurr në 295 bcm vitin e kaluar. Sipas Institutit për Ekonominë e Energjisë dhe Analizën Financiare, konsumi i gazit në BE ra me 3.2% në gjashtë muajt e parë të 2024, krahasuar me një vit më parë.
Kjo rënie duket të jetë rezultat i rritjes së kapacitetit të energjisë së rinovueshme dhe masave të përmirësuara të efikasitetit të energjisë.
“Pjesa e energjisë së rinovueshme u rrit ndjeshëm gjatë vitit të kaluar, duke u rritur deri në 44.7% të prodhimit të energjisë elektrike në BE, një rritje prej 12.4% krahasuar me 2022,” tha Alshammari, duke shtuar se pjesa e karburanteve fosile ra me 19.7% në 32.5% e prodhimit total të energjisë elektrike në BE.
Megjithatë, sipas presidentit të Kolegjit të Ekonomisë së Energjisë në Londër, krizat e energjisë dhe rritja e çmimeve të energjisë elektrike, nuk mund të shmangen duke u mbështetur thjesht në burimet e rinovueshme.
“Disa vende në Europë si Austria, Norvegjia dhe Islanda, kanë mundësi për të përdorur hidrocentralet pa një rritje të konsiderueshme të çmimeve të energjisë. Megjithatë, nuk mendoj se Europa mund të mbështetet plotësisht tek burimet e rinovueshme.”
Një përmirësim në efikasitetin e energjisë dhe diversifikimi i llojeve të burimeve të energjisë, mund të shërbejë si një ‘ilaç’, sipas Alshammari. “Një nga faktorët kryesorë, që e shpëtoi Europën gjatë krizës së saj energjetike në 2021 dhe 2022, ishte përmirësimi i ndjeshëm i efikasitetit të energjisë, veçanërisht në Gjermani, ripërdorimi i qymyrit si burim energjie dhe riaktivizimi i shumë centraleve bërthamore. Në Francë, energjia bërthamore arriti 22.8% të prodhimit të energjisë në BE në vitin 2023. / Euronews
Postimi ” Çmimet e paqëndrueshme të energjisë do të rikthehen në Europë ” eshte marre nga Revista Monitor.
