Ndryshimet në ligjin “Për sektorin e energjisë elektrike” kanë rishikuar një pjesë të mirë të neneve të ligjit ekzistues të vitit 2015 dhe një prej tyre duket se ka të bëjë me vetëprodhuesit e energjisë.
Këta të fundit janë subjekte që kanë të instaluar impiante fotovolatikë me kapacitet deri në 500 kW për nevojat e tyre. Tashmë me draftligjin e ri vetëprodhuesit e energjisë janë riemërtuar si një kategori e re duke zëvendësuar këtë term në ligj me atë të “klientit aktiv”.
Sipas draftligjit “Klient aktiv” është klienti fundor, ose një grup klientësh fundorë që veprojnë së bashku, i cili konsumon ose depoziton energji elektrike të prodhuar brenda ambienteve të tij të vendosura brenda kufijve të caktuar, ose që shet energji elektrike të vetëprodhuar ose merr pjesë në skemat e fleksibilitet ose eficiencës energjetike, me kusht që këto aktivitete të mos përbëjnë aktivitetin e tij kryesor tregtar ose profesional.
Në një nen të ri siç është ai 79/1 është përcaktuar qartësisht se çfarë përfaqëson kjo kategori klientësh në sektor. Konkretisht në pikën 1 të nenit thuhet se klientët fundorë që kualifikohen si konsumatorë aktivë do të kenë një kapacitet maksimal gjenerues prej 500 kW dhe do të kenë të drejtë të veprojnë kështu pa iu nënshtruar kërkesave teknike disproporcionale ose diskriminuese, kërkesave administrative, procedurave dhe tarifave, si dhe tarifave të rrjetit që nuk janë kosto-reflektuese.
Ndërkohë pika 2 përcakton se të drejtat dhe përgjegjësitë e klientëve aktivë përcaktohen me vendim të propozuar nga Ministria dhe miratuar nga Këshilli i Ministrave.
Vendimi i Këshillit të Ministrave mund të zbatojë dispozita të ndryshme të zbatueshme për klientët aktivë individualë dhe me bashkëveprim, me kusht që të gjitha të drejtat dhe detyrimet e këtij neni të zbatohen për të gjithë klientët aktivë. Çdo ndryshim në trajtimin e klientëve aktivë që veprojnë së bashku duhet të jetë proporcional dhe i justifikuar në mënyrën e duhur.
Por cilat janë të drejtat që kanë klientët aktivë sipas ndryshimeve të bëra në ligj.
“3. Klientët aktivë:
a) kanë të drejtë të operojnë drejtpërdrejt ose përmes agregimit;
b) kanë të drejtë të shesë energji elektrike të prodhuar vetë, duke përfshirë edhe marrëveshjet e blerjes së energjisë elektrike;
c) kanë të drejtë të ofrojnë shërbime të përgjigjes ndaj kërkesës, të marrin pjesë në skemat e fleksibilitetit dhe skemat e eficiencës së energjisë;
ç) kanë të drejtë të kenë në pronësi dhe të operojnë një hapësirë të depozitimit të energjisë, pavarësisht nga përcaktimet e nenit 37 të këtij ligji;
d) kanë të drejtë t’i delegojë një pale të tretë menaxhimin e instalimeve të kërkuara për aktivitetet e tyre, duke përfshirë instalimin, funksionimin, trajtimin dhe mirëmbajtjen e të dhënave, pa u konsideruar kjo palë e tretë si një klient aktiv;
dh) janë subjekt i tarifave të rrjetit që reflektojnë koston, transparente dhe jodiskriminuese që llogariten veçmas për energjinë elektrike të futur në rrjet dhe energjinë elektrike të konsumuar nga rrjeti, duke siguruar që ato të kontribuojnë në mënyrë të përshtatshme dhe të balancuar në ndarjen e përgjithshme të kostos së sistem;
e) janë financiarisht përgjegjës për disbalancat që shkaktojnë në sistemin elektrik; në atë masë ata do të jenë palë përgjegjëse për balancimin ose do të delegojnë përgjegjësinë e tyre balancuese” thuhet në draft.
Skemat e përfitimit
Draftligji përcakton se klientët aktivë mund të zgjedhin të bëhen pjesë e skemave që u japim atyre përfitim vetëm nëse plotësojnë disa kushte ose mund të qëndrojnë në skemën që kanë që është ajo e faturimit neto.
“Klientët aktivë nuk kanë të drejtë t’i bashkohen skemave të vetëprodhimit që nuk llogarisin veçmas energjinë elektrike të futur në rrjet dhe energjinë elektrike të konsumuar nga rrjeti (faturimi neto), pas datës 31 dhjetor 2026. Në çdo rast, klientët i nënshtrohen neto ekzistuese Skemat e faturimit do të kenë mundësinë në çdo kohë të zgjedhin një skemë të re që llogarit veçmas energjinë elektrike të futur në rrjet dhe energjinë elektrike të konsumuar nga rrjeti si bazë për llogaritjen e tarifave të rrjetit” thuhet në nenin e ri 79/1.
Për këtë grup tashmë ligji parashikon edhe mundësinë e depozitimit të energjisë që prodhojnë duke mbajtur parasysh disa aspekte nga lidhja në sistem brenda një kohe të përshtatshme deri tek mosnënshtrimi i tarifave të dyfishta./ N.Maho
Postimi ” Draftligji “Për sektorin e energjisë elektrike” ndryshon rregullat për vetëprodhuesit ” eshte marre nga Revista Monitor.
