A2 Business u zhvendos këtë të mërkurë në Kosovë, në një edicion special për ekonominë e munguar mes dy vendeve, edhe pas marrëveshjeve të nënshkruara në këtë fushë. Për ekspertët kosovarë, rezultatet e arritura janë pak, pasi ekzistojnë vetëm në letra. Ndërsa evidentojnë problematikat, ata theksojnë se prodhimi dhe sektori IT janë fushat ku duhet të fokusohet bashkëpunimi ekonomik Kosovë-Shqipëri.
Kreu i Bordit të prodhuesve të Kosovës, Berat Mustafa, tha se shifrat e import-eksporteve mes dy vendeve janë të ulëta edhe pse sipas ambasadorit Qemal Minxhozi ato janë dyfishuar që nga viti 2016-2021.
“Rezultatet janë pak, duhet studim ku kanë mbetur pikat që është negociuar. Janë shumë të mira nëse rregullohen iniciativat dhe do ta kishin shumë të lehtë prodhuesit. Këto shifra duhet të jenë mbi 1miliardë. Problematikat? Qeveritë kanë takime por nuk marrin bizneset me vete., Duhen takime edhe me bizneset. Qeveritë duhet të flasin me prodhuesit. E vetmja shtresë që zhvillon shtetin është prodhimi”.
Problematikat, sipas tij, janë mungesa e subvencionimit, mungesa e hapësirës mediatike dhe dogana. Ai e vë theksin te bashkëpunimi në mënyrë që të mos depërtojnë vende të treta në ekonomi.
“Ne duhet të kemi subvencionime si prodhim edhe në bujqësi, të kemi përkrahje mediatike, te ne si shoqëri mungon, RTK pak i jep hapësirë prodhuesve. Nuk ka pse të kalohen në dy terminale, rriten kostot dhe nuk je konkurrues si vendet e rajonit. Ne duhet të rrisim bashkëpunimin. Jemi një popull komb gjuhë të qarkulloje prodhimi dhe leku ne dy shtet tona. Ne si shtet i ri në të gjitha ambasadat tona nuk kemi atashe dhe kjo na penalizon se nuk kanë persona adeguatë që merren me përfaqësimin e bizneseve, se ambasadori është për çështjet politike jo të biznesit. Ekonomia ka depërtuar mes dy shteteve. Pse lëmë vendet e treta me depërtuar në mesin tonë kjo duhet të diskutohet. Kemi pritur shumë pas mbledhjeve por nuk po zbatohen janë vetëm në letra”.
Për ekspertin e marketingut digjital Valon Canhasi, Kosova ka shtrirjen më të madhe te internetit 100% në territor, ndërsa Shqipëria legjislacionin e start-up-eve. Ai theksoi se sektori i IT ju ka dhënë zgjidhje kompanive më prestigjioze në botë.
“Është e vetmja industri ku politika nuk është përfshirë dhe kompanitë e ka gjetur vetë rrugën. Kam hapur zyrë në Tiranë dhe kam qenë i mikpritur pre komunitetit. Tek ne për shkak të transformimit digjital, unë këtu prej telefonit lëshoj faturë e kontratë, kurse në Shqipëri jo. Në Shqipëri duhet të regjistrohesh administrator, kurse tek mjafton të regjistrohesh si biznes. Kosova është shteti më demokratik në Ballkan. Është shumë e vështirë me bind qeverinë me taku bizneset. Ne lobojmë për të na dëgjuar zërin. Sektori IT bën zgjidhje për kompanitë më të mëdha në botë. Ne ofrojmë zgjidhje. Me zhvillimin e Inteligjencës Artificiale na është ofruar një mundësi e artë për të kapur hapin”.
Ai merr shembullin e Bullgarisë dhe flet për bashkërendim prioritetesh me Shqipërinë në këtë fushë.
“Piramida po ndërtohet, legjislacioni në start-up Shqipëria është ndër më të mirat në botë. Tek ne nuk kemi ligj të rregulluar. Bashkërendimi i prioriteteve në infrastrukturë e kemi të ndërtuar, rrjetëzimi është, duhet vetëm fokusin. Potenciali dhe kërkesa është në rritje. Ne kemi mundësi. Nëse bëhen edukime të specializuara, mund të marrësh punë deri në Hong Kong. Duhet marrë si Task Forcë. Bullgaria është shembulli më i mirë se ka investuar në sektorë të IT”.
Kryetari i Dhomës së Tregtisë e Industrisë së Kosovës Skënder Krasniqi thekson rëndësinë e bashkëpunimit në prodhim dhe jo të ishim konkurrues me njëri-tjetrin.
“Te prodhimi është mungesa e bashkëpunimit dhe fuqizimit të shtetit të prodhimit vendor se përparësia e shtetit, se krijon vende pune, kurse importi krijon vetëm një vend pune. Nuk ka strategji. Kosova nuk ka strategji kombëtare të zhvillimit ekonomik dhe këto na bëjnë sfidat. Kërkesa për ushqime, produkte është më e madhe sikur dy shtet të kishim bërë politikë më të mirë dhe jo të ishin konkurrues, por të punonim për nevojat e tregut të njëri-tjetrit. Hapësirat janë të jashtëzakonshme, por nuk jemi të unifikuar në prezantimin e të drejtave dhe presion ndaj partive politike”.
Burimi: A2 CNN
