Në një kohë kur qëndrueshmëria ekonomike, edukimi financiar dhe aftësitë sipërmarrëse janë më të rëndësishme se kurrë më parë, Rumania po përgatitet të zvogëlojë ndjeshëm praninë e lëndëve ekonomike dhe të sipërmarrjes në planin mësimor të shkollave të mesme.
Sipas kuadrit të ri të propozuar për arsimin e mesëm, lënda Edukimi Sipërmarrës pritet të bashkohet me Ekonominë në një lëndë të vetme të përgjithshme, një bashkim që, në fakt, e dobëson rëndësinë e të dyja fushave. Vendimi nuk është vetëm i papërshtatshëm në kohën kur po ndërmerret; ai bie thellësisht ndesh me prioritetet arsimore që po ndiqen aktualisht në mbarë botën.
Në të gjithë globin, qeveritë po kuptojnë nevojën e përgatitjes së të rinjve për t’u përballur me realitete të ndërlikuara ekonomike: inflacionin, ekonomitë dixhitale, qëndrueshmërinë, ndryshimet në tregun e punës dhe rëndësinë gjithnjë e më të madhe të pavarësisë financiare. Bashkimi Europian e ka klasifikuar sipërmarrjen dhe aftësitë ekonomike si pjesë e tetë kompetencave kyçe për të mësuar gjatë gjithë jetës.
Raportet e Organizatës për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD) prej kohësh theksojnë se edukimi ekonomik është thelbësor për të kuptuar shoqëritë moderne dhe për të marrë vendime të informuara si punëtorë, konsumatorë dhe qytetarë. E megjithatë, Rumania, vend anëtar i BE-së që prej vitit 2007, duket se po ecën në drejtimin e kundërt.
Një hap pas i pashpjegueshëm
Sipas propozimeve aktuale për reformën e planit mësimor të shkollës së mesme, lënda e Ekonomisë, që ka qenë e përfshirë në programin e klasës së 11-të ose të 12-të, mund të reduktohet në vetëm një semestër mësimor, ose të përfshihet në një lëndë hibride me emrin “Edukim socio-ekonomik”, e cila nuk ka strukturën, përmbajtjen apo kohën e nevojshme për të mësuar siç duhet as ekonominë, as sipërmarrjen. Për shumë nxënës, veçanërisht ata që ndjekin drejtime të tjera nga ato teorike-akademike, kjo mund të jetë e vetmja mundësi që do të kenë për të mësuar koncepte bazë financiare dhe ekonomike para se të përballen me realitetin e jetës si të rritur.
Hartuesit e politikave arsimore në Rumani pretendojnë se ky ristrukturim do ta “thjeshtojë” programin mësimor. Në të vërtetë, ai ua mohon të rinjve një nga mundësitë e pakta për të fituar njohuri praktike, të vlefshme për jetën reale, brenda një sistemi arsimor publik me përmbajtje të vjetruara dhe që mbetet ende i përqendruar kryesisht te të mësuarit përmendësh.
Vendimi ka shkaktuar shqetësim në rritje mes mësuesve, ekspertëve të arsimit dhe organizatave qytetare në vend. “Kjo nuk është reformë; kjo është zhdukje”, – është shprehur një mësues i ekonomisë. “Ne po përgatisim nxënësit për një realitet të shkuar, ndërkohë që sfidat e sotme kërkojnë aftësi të të menduarit ekonomik, sipërmarrjes dixhitale dhe marrjes së vendimeve financiare”.
Pasojat reale të neglizhencës arsimore
Pasojat e këtij ndryshimi nuk janë thjesht teorike. Sipas sondazheve të realizuara nga Junior Achievement Romania dhe Banka Botërore, një përqindje e konsiderueshme e të rinjve rumunë nuk kanë njohuri bazë mbi financat personale. Shumë prej tyre nuk kuptojnë se si funksionojnë normat e interesit, taksat, buxhetimi apo konceptet elementare të sipërmarrjes, fusha që ndikojnë drejtpërdrejt në mirëqenien personale, në zgjedhjet për karrierë dhe në angazhimin si qytetar.
Rumania përballet tashmë me pabarazi të mëdha ekonomike, emigracion masiv të të rinjve dhe papunësi të lartë në mesin e tyre. Në vend që të adresojë këto probleme nëpërmjet një arsimimi të orientuar drejt nevojave reale, reforma aktuale e planit mësimor duket se do të thellojë më tej shkëputjen midis shkollës dhe realitetit të jetës.
Një thirrje për përputhje me standardet europiane dhe globale
Në vende si Finlanda, Estonia dhe Irlanda, edukimi për sipërmarrjen po forcohet dhe fillon të mësohet që në shkollën 9-vjeçare. Kombet e Bashkuara, Forumi Ekonomik Botëror dhe OECD vijojnë të theksojnë rëndësinë e aftësive sipërmarrëse si shtyllë e arsimit për të ardhmen. Për Rumaninë, të dobësojë — në vend që ta zhvillojë — këtë fushë, përbën më shumë sesa një çështje të brendshme. Është një përjashtim në nivel europian.
Ndërkohë që krizat globale, nga inflacioni tek automatizimi i punës dhe pabarazia ekonomike po thellohen, sistemet arsimore duhet të pajisin nxënësit me mjete për të lundruar në një botë gjithnjë e më të pasigurt dhe komplekse. Vendimi i Rumanisë për të margjinalizuar edukimin ekonomik dhe sipërmarrës është një hap në drejtimin e gabuar dhe kërkon vëmendje urgjente ndërkombëtare.
Nëse Rumania ka për qëllim të ndërtojë një brez të përgatitur për të ardhmen, nuk mund ta anashkalojë thelbin: kuptimin se si funksionon bota. Ekonomia nuk është një alternativë. As sipërmarrja. Ato janë aftësi të domosdoshme për mbijetesë në shekullin XXI.
Autori: Legman Ioan David është profesor i Ekonomisë dhe Sipërmarrjes në Kolegjin Ekonomik të Transilvanisë në Târgu Mureș, Rumani.
Postimi ” Rumania po zvogëlon rolin e edukimit ekonomik dhe sipërmarrës — në momentin më të papërshtatshëm ” eshte marre nga Revista Monitor.
