Çmimet e energjisë elektrike dhe gazit për banesat ndryshojnë shumë nëpër kryeqytetet europiane. Kur rregullohet për PPS, renditja e vendeve ndryshon ndjeshëm.
Çmimet e energjisë në BE, të cilat u rritën pas pushtimit rus të Ukrainës në fillim të vitit 2022, u stabilizuan pas një viti. Gjatë gjithë vitit 2024, norma vjetore e inflacionit për çmimet e energjisë ishte lehtësisht negative në shumicën e muajve.
Faturat e energjisë luajnë një rol vendimtar në buxhetet e familjeve, me energjinë elektrike, gazin dhe lëndët djegëse të tjera, që përbëjnë 5,5% të shpenzimeve totale të familjeve në BE në vitin 2023. Kjo është veçanërisht e rëndësishme për familjet me të ardhura të ulëta, pasi ato duhet të shpenzojnë një pjesë më të madhe të buxhetit të tyre për kostot e energjisë.
Shumë ndryshime
Indeksi i Çmimeve të Energjisë Familjare (HEPI), i përpiluar nga Energie-Control Austria, MEKH dhe VaasaETT, ofron të dhënat më të përditësuara mbi çmimet e energjisë elektrike dhe gazit për banesa në kryeqytetet e 33 vendeve europiane.
Që nga 3 janari 2025, çmimet e energjisë elektrike për familjet varionin gjerësisht në të gjithë Europën, duke filluar nga 9,1 c€/kWh* në Budapest në 40,4 c€/kWh në Berlin, ndërsa mesatarja e BE-së ishte 25,5 c€/kWh.
Përveç Berlinit, qytetet më të shtrenjta për energjinë elektrike shtëpiake ishin Brukseli (38,5 c€/kWh), Kopenhaga (37,5 c€/kWh), Londra (36,8 c€/kWh) dhe Berna (36,4 c€/kWh).
Budapesti, i cili kishte çmimin më të ulët të energjisë elektrike, u pasua nga Kievi (9,8 c€/kWh), Beogradi (10,5 c€/kWh) dhe Podgorica (11,1 c€/kWh).
Çmimet e energjisë elektrike në kryeqytetet e vendeve të Europës Qendrore dhe Lindore priren të jenë më të ulëta se mesatarja e BE-së. Përjashtimi i vetëm ishte Praga (35.3 c€/kWh), i vetmi kryeqytet në rajon ku çmimet tejkalonin mesataren e BE-së.
Pse kaq shumë ndryshime
Ekspertët ua atribuojnë ndryshimet në çmimet nominale të energjisë elektrike për banesa, faktorëve të ndryshëm specifikë të tregut.
“Përdorimi i llojeve të ndryshme të energjisë, prokurimi i furnizuesve dhe strategjitë e çmimeve, subvencionimi, përzierja e tarifave dhe masat mbështetëse, që janë ende efektive në disa tregje, kanë ndikim në formimin e çmimeve”, shpjegoi Rafaila Grigoriou, menaxhere e projektit HEPI.
Kur rregullohen për standardet e fuqisë blerëse (PPS), renditja e çmimeve të energjisë elektrike ndryshon ndjeshëm, pasi PPS ofron një krahasim më të drejtë. Si një njësi valutore artificiale, ajo eliminon diferencat e përgjithshme të nivelit të çmimeve.
Të shprehura në PPS, çmimet e energjisë elektrike varionin nga 10.6 në Oslo në 43.9 në Pragë, duke treguar ndryshime të rëndësishme në renditje në krahasim me çmimet nominale. Praga renditet e 7-ta në çmimet nominale të energjisë elektrike, por zë vendin e parë në PPS.
Ndryshimet më dramatike të renditjes përfshijnë:
- Bern: vendi i pestë në EUR, vendi i 23-të në PPS
- Luksemburg: vendi i 12-të në EUR, vendi i 24-t në PPS
- Kopenhagen: vendi i tretë në EUR, vendi i 15-të në PPS
- Varshavë: vendi i 18-të në EUR, vendi i gjashtë në PPS
- Vilnius: vendi i 16-të në EUR, vendi i 7-të në PPS
Këto ndryshime sugjerojnë se, ndërsa kryeqytetet e Europës Lindore shpesh kanë çmime nominale më të ulëta të energjisë elektrike, fuqia më e ulët blerëse e bën energjinë elektrike një barrë më të madhe financiare për familjet.
Në të kundërt, qytetet e Europës Perëndimore dhe Veriore mund të duken të shtrenjta në terma nominalë, por bëhen relativisht më të përballueshëm kur përshtaten për PPS.
Në të gjithë BE-në, çmimet e gazit për banesat varionin nga 2,5 c€/kWh në Budapest në 33,3 c€/kWh në Stokholm—mbi 13 herë më të larta se në Budapest.
Amsterdami (18.3 c€/kWh), Berna (17.4 c€/kWh) dhe Roma (15 c€/kWh) pasuan kryeqytetin suedez.
Londra kishte normën më të ulët në mesin e pesë ekonomive kryesore me 8.8 c€/kWh.
Çmimet e gazit në PPS varionin nga 3,8 c€/kWh në Budapest në 28,3 c€/kWh në Stokholm.
Ndryshimet e dukshme të renditjes përfshijnë:
- Bern: vendi i tretë në EUR, vendi i 16-të në PPS
- Luksemburgu: vendi i 10-të në EUR, vendin i 21-të në PPS
- Kopenhagen: vendi i tretë në EUR, vendi i 15-të në PPS
- Dublin: vendi i 8-të në EUR, vendi i 18-të në PPS
- Sofje: vendi i 15-të në EUR, vendi i tretë në PPS/ Euronews
* c€/kWh – centë për kilovat-orë (euro cents per kilowatt-hour)
Postimi ” Vendet me çmimet e energjisë elektrike dhe gazit më të larta më Europë ” eshte marre nga Revista Monitor.
