Vlera e borxhit të brendshëm të garantuar nga qeveria shqiptare ka rënë në nivelin më të ulët prej të paktën 10 vjetësh.
Sipas statistikave të Ministrisë së Financave, në fund të 9-mujorit 2025, vlera e borxhit të brendshëm të garantuar zbriti në 8.55 miliardë lekë, me një rënie prej 37% krahasuar me tremujorin e mëparshëm dhe afërsisht me 40% krahasuar me fundin e vitit 2024.
Arsyeja kryesore e rënies së borxhit të brendshëm të garantuar lidhet me rifinancimin e disa prej kredive të kompanive publike të sektorit energjetik te Banka Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH). Rrjedhimisht, edhe garancia për këto kredi është transferuar në favor të BERZH.
Kreditë në fjalë ishin marrë nga Operatori i Shpërndarjes së Energjisë/Furnizuesi i Shërbimit Universal tek tre banka tregtare vendase. Bëhet fjalë për një kredi prej 20 milionë eurosh të marrë nga Tirana Bank, një kredi prej 10 milionë eurosh të marrë nga Banka Amerikane e Investimeve dhe pjesën dërrmuese të një kredie prej 16.4 milionë eurosh, të marrë në Raiffeisen Bank.
Kreditë në fjalë janë rifinancuar me kushte më të favorshme nga BERZH dhe prej muajit korrik të këtij viti është bërë efektive garancia sovrane prej afërsisht 46 milionë eurosh në favor të saj. Në teori, rifinancimi i këtyre kredive jashtë vendit çliron më shumë fonde të lira për financimin e sektorit privat të ekonomisë.
Kreditë për kompanitë e sektorit energjetik kanë dominuar historikisht strukturën e garancive të brendshme të qeverisë shqiptare. Me gjithë zhvendosjen e një pjese të tyre drejt BERZH, ende huatë e mbetura të kompanive të sektorit energjetik përbëjnë 75% të totalit të garancive të brendshme të qeverisë shqiptare.
Pjesa tjetër janë garanci të dhëna në favor të ndërmarrjeve private, në kuadrin e skemave të ndryshme të miratuara nga qeveria shqiptare.
Sipas Ministrisë së Financave, garancitë sovrane në favor të bizneseve private në fund të 9-mujorit kishin vlerën e 2.1 miliardë lekëve, në rënie me 33% që nga fillimi i këtij viti.
Ky borxh i takon katër skemave të garancisë sovrane për biznesin të miratuara nga qeveria shqiptare, përkatësisht garancia shtetërore për pagat, e miratuar në vitin 2020, garancia shtetërore për financimin e rimëkëmbjes së aktivitetit tregtar nga pandemia, po e vitit 2020, garancia shtetërore për financimin e subjekteve që tregtojnë me shumicë produkte ushqimore bazë, miratuar në vitin 2022 dhe garancia shtetërore për garantimin e huamarrjes së subjekteve të industrisë përpunuese, miratuar në prill 2024.
Në masën dërrmuese, borxhi i garantuar i takon skemës së dytë, asaj të garancisë shtetërore për financimin e rimëkëmbjes së aktivitetit tregtar nga pandemia, e vitit 2020. Borxhi i garantuar nga kjo skemë përbënte më shumë se 93% të garancive sovrane për ndërmarrjet private.
Dy skemat e tjera të garancisë sovrane, të viteve 2022 dhe 2024, janë përdorur në një masë shumë të vogël nga bizneset.
Në përgjithësi, skemat e garancisë sovrane të miratuara nga qeveria shqiptare pas pandemisë nuk kanë kënaqur shumë sipërmarrësit. Sipas bizneseve, këto skema nuk kanë ofruar lehtësitë e pritura, si për faktin se qeveria ka marrë përsipër ta garantojë vetëm pjesërisht kreditë, por edhe sepse normat e interesit nuk ka qenë shumë larg normave tregtare të aplikuara nga bankat./ E.Shehu
Postimi ” Vlera e kredive të brendshme të garantuara nga qeveria shqiptare arrin minimumin e dekadës së fundit ” eshte marre nga Revista Monitor.
