Plani i Zgjerimit të Ballkanit Perëndimor bazohet në 4 shtylla.
Referuar dokumentit të publikuar nga vetë Bashkimi Europian, shtylla e parë është rritja e integrimit ekonomik me Tregun Unik të Bashkimit Europian, Shtylla e dytë, është rritja e integrimit ekonomik brenda Ballkanit Perëndimor përmes Tregut të Përbashkët Rajonal. Ky hap, parashikohet të të shtojë 10% në ekonomitë e tyre.
Shtylla e tretë është përshpejtimi i reformave themelore ndërsa shtylla e katërt, rritja e ndihmës financiare.
Plani i zgjerimit parashikohet të zbatohet nëpërmjet një instrumenti të ri financimi: Propozimi prej 6 miliardë euro i Reformës për Zgjerimin e Ballkanit Perëndimor.
Por çfarë parashikon shtylla e parë?
Shtylla 1- AFRIMI I BALLKANIT PERËNDIMOR ME TREGUN E PËRBASHKËT TË BE-SË
Bashkimi Europian do të hapë zona të caktuara të tregut të përbashkët të BE-së për partnerët e Ballkanit Perëndimor përpara anëtarësimit duke sjellë përfitime të prekshme për qytetarët e tij. Partnerët e Ballkanit Perëndimor do të duhet të ndërmarrin reforma themelore, sipas acquis dhe të përmbushin detyrimet e tyre në kuadër të Tregut të Përbashkët Rajonal.
Vëmendje do t’i kushtohet 7 fushave prioritare.
-Lëvizjes së lirë të mallrave
-Lëvizjes së lirë të shërbimeve dhe punëtorëve
-Qasjes në Zonën e Pagesave në Euro
-Lehtësimit të transportit rrugor
-Integrimit dhe dekarbonizimit të Tregjeve të Energjisë
-Tregut të Unifikuar Digjital
-Integrimit në zinxhirët e furnizimit industrial
Shtylla 2- THELLIMI I INTEGRIMIT EKONOMIK RAJONAL BRENDA BALLKANIT PERËNDIMOR
Në këtë shtyllë parashikohet zhvillimi i një Tregu të Përbashkët Rajonal që konsiderohet thelbësor për dy arsye:
-për të zhbllokuar potencialin ekonomik të rajonit, për të krijuar mundësi për biznesin dhe punëtorët dhe për ta bërë Ballkanin Perëndimor një vend më tërheqës për investitorët evropianë. Krijimi i një Tregu të Përbashkët Rajonal, vlerësohet se do të shtonte 10 %të Prodhimit të Brendshëm Bruto të rajonit, në ekonomitë e Ballkanit Perëndimor me kalimin e kohës.
Dhe arsyeja e dytë, bazohet në miratimin dhe zbatimin e standardeve të BE-së, që është një hap drejt Tregut Unik të BE-së.
Shtylla 3- PËRSHPEJTIMI I REFORMAVE THEMELORE
Për të rritur konvergjencën socio-ekonomike, partnerët e Ballkanit Perëndimor do të duhet të ndërmarrin reforma në fushat bazë. Secili partner i Ballkanit Perëndimor do të përgatisë një Agjendë Reformash me një sërë reformash prioritare të ndara në piketa, të ashtuquajturat “kushtet e pagesës”. Përfundimi i tyre do të nxisë lirimin e fondeve nga Plani i ri i Zgjerimit. Përshpejtimi i reformave do të sjellë përmirësimin e rritjes ekonomike duke përfshirë tërheqjen e investimeve të huaja dhe forcimin e stabilitetit rajonal si dhe ndihmën ndaj partnerëve të Ballkanit Perëndimor për të ecur përpara drejt anëtarësimit në BE.
Shtylla 4- RRITJA E NDIHMËS FINANCIARE
Bashkimi Europian po propozon një instrument të ri financimi: një Lehtësi Reforme dhe Zgjerimi për vendet e Ballkanit Perëndimor prej 6 miliardë eurosh, duke kombinuar grantet dhe huatë koncesionare. Ky instrument i ri, pasi të miratohet nga Parlamenti dhe Këshilli Evropian, do të plotësojë ndihmën aktuale financiare në kuadër të Instrumentit për Asistencën e Para-Aderimit (IPA III). Lehtësia do të ofrojë një mbështetje financiare totale maksimale prej 6 miliardë eurosh për 2024-2027:
- 2 miliardë euro grante në pritje të marrëveshjes për rishikimin e Kornizës Financiare Shumëvjeçare
- 4 miliardë euro kredi me koncesion
SI DO TË FUNKSIONOJË LEHTËSIA E RE?
Një minimum prej 3 miliardë eurosh (2 miliardë euro grante dhe 1 miliard euro kredi të favorshme) do të shkojnë për investime përmes Kornizës së Investimeve të Ballkanit Perëndimor (WBIF). 3 miliardë euro të mbetura në kredi të favorshme do të përfitojnë qeveritë në Ballkanin Perëndimor, me kusht që ato të përmbushin Agjendat e Reformës.
Pagesat do të bëhen dy herë në vit, në bazë të kërkesave të paraqitura nga partnerët e Ballkanit Perëndimor dhe pas verifikimit nga Komisioni për arritjen e kushteve dhe parakushteve përkatëse të pagesës, si stabiliteti makrofinanciar, menaxhimi i shëndoshë i financave publike, transparenca dhe mbikëqyrja e buxhetit.
Nëse kushtet e pagesës nuk plotësohen, Komisioni do të pezullojë ose do të zbresë një shumë përkatëse nga pagesa. Partneri i Ballkanit Perëndimor do të ketë 1-2 vjet kohë për të përmbushur kushtet, në të kundërt shuma do të rishpërndahet mes të tjerëve në vitet në vijim.
Burimi: ScanTv.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.
