Qeveria e kryeministres Giorgia Meloni po shqyrton mundësinë për të ndaluar rritjen e moshës së daljes në pension në Itali në nivelin aktual 67 vjeç, një masë që, sipas kritikëve, mund të ushtrojë presion të ri mbi financat publike të vendit, të cilat janë përmirësuar kohët e fundit por mbeten të brishta.
Ligji aktual i pensioneve në Itali parashikon që mosha ligjore për dalje në pension të lidhet me përmirësimet në jetëgjatësi, duke kërkuar një rishikim çdo dy vjet dhe rritje automatike të moshës nëse kjo është e justifikuar nga të dhënat demografike. Megjithatë, sindikatat italiane të punës po kërkojnë ndalimin e këtyre rritjeve automatike dhe një reformim të plotë të ligjit, i cili u miratua gjatë krizës së borxheve sovrane në Eurozonë, kur Italia përpiqej të rifitonte besimin e tregjeve financiare.
Kërkesa e sindikatave vjen në një moment kur qeveritë e Francës dhe Gjermanisë po inkurajojnë qytetarët të punojnë më gjatë, për shkak të shqetësimeve mbi qëndrueshmërinë e sistemeve të tyre të pensioneve, përballë plakjes së popullsisë. Edhe pse mosha ligjore e pensionit në Itali është ndër më të lartat në Europë, vendi po përballet me një rënie të shpejtë të popullsisë, një ndër më të fortat në kontinent.
Partia e djathtë ekstreme La Lega, pjesë e koalicionit qeverisës të Melonit, ka qenë një kritikuese e hershme e dispozitës për rritje automatike të moshës së pensionit dhe po mbështet propozimin për ngrirje.
Herën e fundit, mosha për pension u rrit në vitin 2019, kur u shtua me pesë muaj dhe arriti në 67 vjeç. Sipas kalendarit aktual, ajo pritet të rritet me tre muaj të tjerë duke filluar nga 1 janari 2027.
Ministri i Financave, Giancarlo Giorgetti, është shprehur më herët gjatë vitit se do të ishte i hapur për një ngrirje dyvjeçare, e cila do të pezullonte mekanizmin e rritjes automatike deri në vitin 2029. Ministria e Financave tha se kjo ide është ende “në diskutim” dhe çdo vendim do të marrë parasysh “kuadrin e përgjithshëm ekonomik”.
Zyra e Pavarur Parlamentare e Buxhetit të Italisë ka vlerësuar se, nëse rritja e moshës së pensionit do të ndalojë dhe mekanizmi i indeksimit automatik do të çaktivizohet, kostot e pensioneve do të rriten me 0.4 për qind të PBB-së deri në vitin 2040. Për më tepër, ajo parashikon që raporti borxh/PBB të arrijë në 139 për qind deri në vitin 2031, shtatë pikë përqindje më shumë se parashikimet aktuale për atë periudhë.
Ekonomistët paralajmërojnë se një veprim i tillë do të dërgonte sinjale shqetësuese për investitorët, të cilët tashmë janë të tensionuar për shkak të borxhit të Francës dhe kundërshtimeve të forta ndaj reformave të pensioneve në atë vend.
Qeveria e Melonit ka fituar vlerësime nga investitorët për disiplinën e saj fiskale që prej marrjes së pushtetit në fund të vitit 2022, gjë që ka ndihmuar në uljen e diferencës midis interesave të obligacioneve dhjetëvjeçare italiane dhe atyre gjermane nën 0.8 pikë përqindje muajin e kaluar, për herë të parë që nga koha para krizës së borxheve në Eurozonë. Me rreth 3.6 për qind, kostot e huamarrjes së Italisë po tregtohen afërsisht në të njëjtin nivel me ato të Francës, një përmbysje e imazhit për një ekonomi që dikur shihej si sinonim i papërgjegjshmërisë fiskale.
Agjencia e vlerësimit të kreditit Fitch e rriti vlerësimin e borxhit sovran të Italisë me një shkallë në BBB+, javën e kaluar, duke përmendur “besim të shtuar në trajektoren fiskale të Italisë të mbështetur nga një histori gjithnjë e më e qëndrueshme e kujdesit fiskal”.
Megjithatë, Tito Boeri, ish-drejtor i Institutit Kombëtar të Sigurimeve Shoqërore të Italisë, që administron sistemin e pensioneve, paralajmëroi se ndërprerja e lidhjes midis moshës së pensionit dhe jetëgjatësisë do të rëndonte ndjeshëm mbi trajektoren e borxhit të vendit. “Ky mekanizëm është shumë i çmuar dhe nuk duhet të preket, përndryshe pasojat për borxhin publik italian do të jenë dramatike,” tha Boeri, tani profesor ekonomie në Universitetin Bocconi.
Elsa Maria Fornero, arkitektja kryesore e reformës së pensioneve, tha se për Italinë do të ishte politikisht “e vështirë” të rrisë sërish moshën e pensionit. “Nga këndvështrimi politik dhe financiar, do të rekomandoja maturi,” u shpreh Fornero, e cila aktualisht jep mësim në Universitetin e Torinos.
Megjithëse mosha ligjore për pension është relativisht e lartë, vetëm 46 për qind e italianëve të moshës 50 deri në 74 vjeç punojnë, një nga nivelet më të ulëta në Europë, për shkak të moshave më të ulëta të pensionit në të kaluarën dhe skemave të daljes së hershme në pension.
Me zgjedhjet e ardhshme kombëtare në Itali të planifikuara për vitin 2027, analistët janë të shqetësuar se qeveria e Melonit mund të tundohen të zbatojë masa populiste që më parë i ka shmangur.
“Kam frikë se sa më shumë t’i afrohemi datës së zgjedhjeve,” tha Boeri, “aq më shumë ata do të heqin dorë nga e vetmja gjë e mirë që është bërë ndër vite: të ishin të matur dhe të mos bënin gjëra të pamenduara.” / FT
Postimi ” Qeveria italiane synon të mbajë pensionin në 67 vjeç, ekspertët paralajmërojnë pasoja fiskale ” eshte marre nga Revista Monitor.
