Çmimet e gazit natyror dhe naftës së papërpunuar janë rritur kohët e fundit, mes kërkesave në rritje dhe sanksioneve më të gjera të SHBA-së ndaj Rusisë. Çmimet e larta të energjisë mund të rrezikojnë perspektivën e inflacionit të eurozonës dhe ta shtyjnë ekonominë rajonale në stagflacion*.
Si çmimet e naftës së papërpunuar ashtu edhe të gazit natyror panë një rritje të mprehtë në janar, mes rritjes së kërkesave për energji dhe sanksioneve të reja të SHBA ndaj Rusisë. Kontratat e së ardhmes së gazit natyror në NYMEX u rritën në 4,37 dollarë për milion njësi termike britanike (MMBtu), pak para se të uleshin të hënën, një nivel i parë për herë të fundit në dhjetor 2022. Ndërkohë, kontratat e së ardhmes së naftës së papërpunuar, përfshirë WTI dhe Brent, u rritën në nivelin më të lartë që nga gushti 2024.
Rritja e çmimit të gazit natyror u shkaktua kryesisht nga rritja e kërkesave mes motit të ftohtë në hemisferën veriore, ndërsa rritja e çmimeve të naftës së papërpunuar u shkaktua nga sanksionet e reja të vendosura nga administrata në largim Biden.
Dyfishohet çmimi i gazit natyror
Çmimet e gazit natyror janë dyfishuar, që nga tetori 2024 nga nën 2 dollarë për MMBtu në pak më pak se 4 dollarë për MMBtu. Sipas Administratës së Informacionit të Energjisë të SHBA-së, kontratat e së ardhmes së gazit natyror për dërgesë u rritën në një mesatare javore prej 14,55 dollarë për MMBtu, 27% më e lartë se e njëjta periudhë e vitit të kaluar.
Kontratat e së ardhmes WTI u rritën me 17% dhe kontratat e së ardhmes së Brent janë rritur me 14% që nga fillimi i dhjetorit, duke arritur respektivisht pragjet prej 78 dollarë dhe 80 dollarë për fuçi.
Të dhënat nga Instituti Amerikan i Naftës (API) treguan se inventari i naftës në SHBA ka rënë për të shtatën javë radhazi. Të premten e kaluar, SHBA njoftoi sanksione më të gjera mbi eksportet e naftës ruse, duke synuar prodhuesit Gazprom Neft dhe Surgutneftegaz, si dhe 183 anije që kanë transportuar naftë ruse.
Çmimet e larta të energjisë paraqesin rreziqe të rëndësishme për ekonominë e eurozonës, duke ndikuar veçanërisht në aktivitetet prodhuese, ndërsa vendet europiane përballen me pasiguritë politike, një javë përpara marrjes së detyrës së Donald Trump si President i Shteteve të Bashkuara.
Risqet e stagflacionit në Eurozonë
Rritja e çmimeve të energjisë mund të ndërlikojë perspektivën e inflacionit në Eurozonë, duke i bërë jehonë krizës së përjetuar kur Rusia nisi agresionin kundër Ukrainës në vitin 2022. Banka Qendrore Europiane (BQE) ka të ngjarë të përballet me sfidat në balancimin e rritjes ekonomike me presionet inflacioniste në rritje këtë vit.
S&P Global parashikoi në nëntor se rritja e PBB-së së eurozonës do të arrijë në 0.8% në 2024 dhe 1.2% në 2025, bazuar në përshpejtimin e uljes së normave të BQE-së dhe një perspektivë më të ulët të inflacionit. “Për shkak të një rënieje më të theksuar të çmimeve të energjisë, ne presim që inflacioni të jetë pak më i ulët në vitin 2025 nga sa prisnim”. Kjo sugjeron se një ringjallje e çmimeve të energjisë mund të rrezikojë këto parashikime.
Ndikimi i mundshëm i presidencës së Trump
Megjithatë, çmimet e energjisë mund të përballen me pasiguri të mëtejshme, pasi Trump të marrë detyrën. Presidenti i zgjedhur u zotua të punojë për të arritur një armëpushim midis Rusisë dhe Ukrainës, duke negociuar potencialisht për të anuluar disa sanksione mbi eksportet e energjisë ruse. “Do të kishte vërtet një reagim të shpejtë në tregjet e energjisë, nëse do të kishte një përparim të madh në negociatat e ardhshme midis Rusisë dhe Ukrainës”, tha Kyle Rodda, analist i lartë i tregut në Compital.com Australia. “Megjithatë, mendoj se probabilitetet për këtë janë mjaft të ulëta.” / Euronews
* Stagflacioni është një gjendje ekonomike e karakterizuar nga kombinimi i tre faktorëve kryesorë: Rritje e vogël ekonomike, papunësi e lartë dhe inflacioni i lartë.
Ky kombinim është i pazakontë dhe sfidues për politikëbërësit, sepse masat për të ulur inflacionin (si rritja e normave të interesit) mund të përkeqësojnë papunësinë dhe të ngadalësojnë edhe më tej rritjen, ndërsa masat për të nxitur rritjen (si ulja e normave të interesit) mund të përkeqësojnë inflacionin.
Postimi ” Rritja e çmimit të energjisë në BE rrezikon të shkaktojë stanjacion ekonomik dhe inflacion të lartë ” eshte marre nga Revista Monitor.
