Spanja po shqyrton një taksë 100% mbi shtëpitë e blera nga blerës jashtë BE-së. Ndërsa qëllimi është të lehtësohet problemi i banesave në vend, taksa mbi pronën është një burim i madh të ardhurash në shumë vende europiane.
Sipas Komisionit Europian, taksa mbi pronën si pjesë e PBB-së në BE varion nga 0.3% në Çeki dhe Estoni, deri në 3.7% në Francë në vitin 2023. Mesatarja e BE-së është 1.9%.
Por sa shumë taksa mbi pronën mbledhin qeveritë në të gjithë Europën? Çfarë pjesë e të ardhurave totale nga taksat vjen nga taksat mbi pronën? Dhe sa përfaqëson taksa mbi transferimin e pasurive të paluajtshme si përqindje e PBB-së?
Në Bashkimin Europian, taksa mbi pronën kontribuon me pjesën më të lartë të PBB-së në Francë (3.7%) dhe më të ulëtën në Çeki dhe Estoni (të dyja me 0.3%).
Kur përfshihen vendet e Shoqatës Europiane të Tregtisë së Lirë (EFTA), Mbretëria e Bashkuar dhe Turqia, duke përdorur disa të dhëna nga OECD, Mbretëria e Bashkuar renditet pak mbi Francën, megjithëse të dyja janë rreth 3.7%.
Belgjika është gjithashtu mbi 3%, në 3.2%. Spanja renditet e pesta me 2.5%, e ndjekur nga Greqia me 2.7%.
Vendet e tjera me një pjesë mbi 2% përfshijnë Islandën, Luksemburgun, Danimarkën, Zvicrën, Italinë dhe Portugalinë.
Taksa mbi pronën përbën më pak se 1% të PBB-së në pothuajse gjysmën e 32 vendeve në listë. Ajo është veçanërisht e ulët në Sllovaki, Lituani, Estoni dhe Çeki, të gjitha nën 0.5%.
Ndër pesë ekonomitë më të mëdha europiane, Gjermania ka një pjesë dukshëm më të ulët me 1% krahasuar me të tjerat. Italia renditet e katërta me 2.1%, ndërsa Franca dhe Mbretëria e Bashkuar kryesojnë listën.
Taksa mbi pronën në Europë (% e PBB-së, 2023)
Burimi: Euronews
Grafiku më sipër tregon se Europa Veriperëndimore mbledh një përqindje më të lartë të PBB-së përmes taksës mbi pronën, ndërsa Europa Lindore dhe vendet Baltike mbledhin një pjesë më të ulët. Në Europën Jugore, pamja është më e përzier, megjithatë shpesh në anën më të lartë.
Çfarë ndodh me të ardhurat nga taksat mbi pronën?
Mbretëria e Bashkuar mblodhi më shumë të ardhura nga taksa mbi pronën në vitin 2023 me 115 miliardë euro, e ndjekur nga Franca me 104.5 miliardë euro. Këto dy vende dominojnë të ardhurat nga taksat mbi pronën, ndërsa Italia në vendin e tretë mblodhi vetëm 45.3 miliardë euro.
Gjermania dhe Spanja përmbyllin pesëshen e parë, duke mbledhur përkatësisht 41.4 miliardë euro dhe 36.8 miliardë euro. Totali i BE-së arrin në 318.8 miliardë euro.
Belgjika (18.8 mld euro), Zvicra (17.9 mld euro), Holanda (14.4 mld euro) dhe Polonia (10.7 mld euro) gjithashtu mblodhën mbi 10 miliardë euro në të ardhura nga taksat mbi pronën në vitin 2023.
Në 10 vende të BE-së, të ardhurat nga taksat mbi pronën janë nën 1 miliard euro, me Estoninë me vlerën më të ulët me 110 milion euro.
Taksa mbi pronën si pjesë e totalit të taksave
Pjesa e taksave mbi pronën në përbërjen e taksave totale ndryshon ndjeshëm në Europë. Në vitin 2023, në BE, ajo varion nga 0.8% në Estoni dhe Çeki deri në 8.4% në Francë, sipas Komisionit Europian. Mesatarja e BE-së ishte 4.7%.
Përveç Francës, shtatë vende të tjera të BE-së kishin një pjesë të taksave mbi pronën mbi 5%: Belgjika (7.4%), Greqia (7%), Spanja (6.7%), Portugalia (5.9%), Luksemburgu (5.7%), Italia (5.1%) dhe Danimarka (5.1%).
Në Gjermani, taksat mbi pronën përbëjnë vetëm 2.5% të totalit të taksave.
Taksat mbi transferimin e pasurive të paluajtshme
Taksat mbi transferimin e pronës, të shprehura si pjesë e PBB-së, tregojnë rëndësinë e shitjeve të pasurive të paluajtshme si një burim të ardhurash qeveritare në disa vende. Këto taksa zbatohen për transaksione financiare dhe kapitale, kryesisht duke përfshirë blerjen, shitjen dhe taksat e pullave fiskale.
Sipas OECD-së, kjo pjesë ishte 1% e PBB-së në Itali në vitin 2023, e ndjekur nga Belgjika, Portugalia dhe Spanja (të gjitha 0.8%).
Në Francë, taksat mbi transferimin e pronës përbënin 0.7% të PBB-së, krahasuar me 0.6% në Mbretërinë e Bashkuar dhe 0.3% në Gjermani.
Propozimi i Spanjës dhe debati europian
Propozimi i Spanjës për një taksë 100% mbi banesat e blera nga blerës jashtë BE-së po nxit debate në të gjithë Europën. Në maj 2025, gjatë seancave dëgjimore në Parlamentin Europian, José García Montalvo, profesor i Ekonomisë në Universitetin Pompeu Fabra në Barcelonë, tha se politikat e taksimit të banesave mund të mos jenë mënyra më efikase për të trajtuar disa probleme të tregut të banesave.
“Ndryshimet e vazhdueshme të politikave dhe mungesa e koordinimit mes politikës fiskale dhe masave mbi furnizimin e banesave dobësojnë efektivitetin e politikave tatimore mbi banesat, duke çuar në rezultate të paparashikueshme të tregut dhe probleme të vazhdueshme të përballueshmërisë,” tha ai.
Diana Hourani nga Njësia e Tatimeve Personale dhe mbi Pronën e OECD-së, theksoi se ka hapësirë të konsiderueshme për të rritur efikasitetin, barazinë dhe potencialin e të ardhurave nga shumë lloje të ndryshme të taksave mbi banesat në vendet e OECD-së.
“Përmirësimi i këtyre taksave mund të lehtësojë, në shumë raste, edhe presionin në rritje mbi çmimet e banesave,” shtoi Hourani. / Euronews
Postimi ” Taksat mbi pronën në BE: Cilat vende mbledhin më shumë dhe çfarë peshe kanë në totalin fiskal ” eshte marre nga Revista Monitor.
