Forcimi i vazhdueshëm i lekut ndaj euros, pavarësisht se ka vënë në vështirësi eksportet dhe sektorin e prodhimit në vend, i ka shërbyer për mirë qeverisë duke ulur kostot e borxhit të jashtëm.
Sipas të dhënave më të fundit nga Ministria e Financave, ripagesat e borxhit të jashtëm janë ulur me rreth 9.37 miliardë lekë, kryesisht për shkak të efektit pozitiv të kursit të këmbimit.
Ky faktor ka ndikuar gjithashtu në reduktimin e huamarrjes afatgjatë nëpërmjet eurobondit me rreth 1.35 miliardë lekë, duke reflektuar përmirësimin e vlerës së lekut kundrejt monedhave të huaja në të cilat shprehet borxhi. Efektet e drejtpërdrejta të kursit të këmbimit në shërbimin e borxhit të jashtëm në janë 10.7 miliardë lekë kursime ose mbi 107 mln euro.
Si rrjedhojë e këtyre përmirësimeve, është ulur huamarrja në formën e mbështetjes buxhetore nga institucionet ndërkombëtare me rreth 4.35 miliardë lekë, bazuar në pritshmëritë e reja për realizimin e disbursimeve deri në fund të vitit, si dhe një reduktim prej 2.97 miliardë lekësh në financimet për projekte dhe nën-hua për pushtetin vendor.
Një tjetër element që ka përmirësuar bilancet fiskale është kursimi në shpenzimet për interesat e borxhit, që arrin në 6.93 miliardë lekë – përkatësisht 4.62 miliardë lekë në interesat e jashtme dhe 2.31 miliardë lekë në ato të brendshme.
Ky kursim lidhet jo vetëm me efektin e kursit të këmbimit, por edhe me rënien e normave të interesit në tregjet financiare, krahasuar me supozimet në fazën e planifikimit.
Në tërësi, këto zhvillime kanë sjellë uljen e deficitit buxhetor në nivelin 61.6 miliardë lekë, ose 2.4% të PBB-së, nga 2.6% e parashikuar në buxhetin fillestar për vitin 2025.
Mesatarja e këmbimit euro-lekë në vitin 2024 ishte 100.7 lekë, me rënie rreth 7.4% krahasuar me vitin 2023. Rënia ka vijuar më tej këtë vit, pasi një euro këmbehet me 96.8 lekë aktualisht.
Kur qeveria emeton eurobond ose merr hua afatgjata në euro, luhatjet e kursit mund të ndikojnë vlerën në lekë të huasë. Në rastin konkret, qeveria shpenzon më pak lekë kur blen euro për shlyerjen e borxhit, dhe kjo përkthehet në kursim në financat publike.
Ecuria e kursit të këmbimit ka reduktuar shpenzimet për borxhin publik në lekë, duke ulur deficitin buxhetor dhe ka lënë më shumë fonde për shpenzime të tjera buxhetore.
Por FMN ka paralajmëruar se, ndërsa forcimi i lekut përmirëson financat publike dhe ul shpenzimet për interesa dhe ripagesa, ai gjithashtu mund të sjellë sfida për eksportuesit që operojnë me kontrata në euro dhe për konkurrueshmërinë e tyre./ B.Hoxha
Postimi ” Forcimi i lekut, qeveria kursen mbi 107 mln euro nga shërbimi i borxhit në 9-mujor ” eshte marre nga Revista Monitor.
