Në raportin e kontabilistëve për ecurinë e procesit “Fiskalizimi, sfidat, vështirësitë dhe mundësitë” ngrihet sërish shqetësimi se portali SelfCare është shumë i ngadaltë dhe ka bllokime të herë pas herëshme. Ndër të tjera sipas ekspertëve në portal ka fatura blerje dhe shitje që nuk reflektohen në kohë reale. Për ta është shqetësuese edhe dublikimi i faturave të shitjes që ndodh në mënyrë të vazhdueshme, madje në disa raste nuk arrijnë të bëhen fatura korrigjuese. Problematika të pazgjidhura mbeten edhe procesi i shkarkimit të faturës që është shumë i gjatë dhe me hapa të panevojshëm dhe printimi i faturës së blerjes me një faqe nuk është i mundshëm nga SelfCare, aktualisht printohet me shumë fletë duke rritur koston si dhe vëllimin e arkivës.
Bllokimi i portalit SelfCare u ngrit si shqetësim nga biznesit dhe kontabilistët edhe në mujain korrik, kur nisi zbatimin faza II e procesit, për shkak të numrit të lartë të bizneseve që u përfshinë në fiskalizimim. Në javët e para të mujait korrik për bizneset e reja regjistrimi në portal ishte i pamundur. Të gjitha subjektet që pajisjen me certifikatë elektronike kanë detyrimin që ta ngarkojnë atë në portalin SelfCare për regjistrim dhe lëshimkin e faturave.
Duke analizuar procesin e fiskalizimin sipas kontabilistëve dhe audituesve rezulton që ai është realizuar në 4 etapa kryesore që janë: Së pari, hartimi diskutimi i projekt ligjit qershor –dhjetor 2019, periudhë gjatë së cilës u hartua dhe u diskutua me palët e interesit ligji kryesor për monitorimin e qarkullimit të dokumenteve; Së dyti, miratimi i ligjit dhe nxjerrja e akteve nënligjore – Dhjetor 2019 – Dhjetor 2020, gjatë së cilës u përgatitën dhe aktet nënligjore për realizmin e këtij procesi; Së treti, pajisja e subjekteve me certifikaten elektronike dhe nënshkrimin elektronik, ambientimi i tyre me portalin Self Care, ambienti test, trajnimet nga AT dhe zbatimi i ligjit ne tre faza: Nga data 1 Janar 2021 fiskalizmi për transaksionet B2G – faturë elektronike, Nga data 1 Korrik 2021, fiskalizimi dhe deklarimi në platformën qëndrore SelfCare të transaksionev pa para në dorë, B2B-faturë elektronike, Nga data 1 Shtator 2021, fiskalizimi dhe deklarimi në platformën qëndrore selfcare të transaksioneve me para në dorë B2C- faturë e fiskalizuar.
Problematika që lidhen me kapacitetet teknike të SelfCare
-Në zbatim tё Ligjit Nr. 92/2014 datë 24.7.2014 “Për Tatimin mbi Vlerën e Shtuar në Republikën e Shqipërisë”, Neni 51 dhe 53 parashikojnë shërbimet e përjashtuara dhe tatimpaguesit, që ofrojnë këto lloje shërbimesh nuk kanë të drejtë të kreditojnë TVSH-në në blerje. Për shërbimet e marra nga jorezidentët kёto subjekte aplikojnё autongarkesën e TVSH (reverse charge), dhe deklarojnë në shitje faturën e autongarkesës në rubrikën 21 “Autongarkesë TVSH-së në shitje (reverse charge)” dhe në blerje në rubrikën 26 “Blerje të përjashtuara, TVSH jo e zbritshme/pa TVSH”. Në këtë mënyrë deklarata e TVSH-së rezulton me pagesë dhe këto institucione paguajnë TVSH-në sipas specifikimeve ligjore. Aktualisht portali Self Care nuk e lejon këtë lloj deklarimi, pasi fatura e autongarkesës shkon automatikisht në blerje ku kreditohet TVSH-ja dhe në shitje ku rezulton e pagueshme dhe për rrjedhojë efekti del zero. Në fakt duhet të rezultojë me TVSH për pagesë.
-Nga praktika e përdorimit të portalit self-care gjatë këtyre muajve kemi vënë re se për faturat korrigjuese nuk lejohet rishpërndarja e TVSH-së, pra nëse fatura korrigjuese e lëshuar është me TVSH ajo shkon automatikisht në librin e blerjeve në rubrikën e blerjeve me TVSH të zbritshme, duke ulur kështu vlerën e TVSH-së së zbritshme në blerje. Kur fatura e shërbimit/produktit dhe fatura korrigjuese janë në të njëjtin muaj kjo nuk përbën asnjë problem sepse efekti në neto është zero dhe TVSH- ja nuk impaktohet, por kur fatura korrigjuese lëshohet në muajt pasardhës,në rast se TVSH-ja e kësaj fature nuk duhet kredituar, ashtu si edhe për kompanitë që kryejnë aktivitet të përjashtuar, impaktohet vlera e TVSH-së në mënyrë të padrejtë;
-DPT-ja në njoftimin e saj për përdorimin e portalit self care për subjektet që plotësojnë kushtet, nuk ka specifikuar që nuk lejohet përdorimi për faturime me jorezidentë dhe individët, apo në rastin e vetëfaturimeve (rasti i faturave të prgatitura nga blerësi). Në fakt, aktualisht self care nuk lejon lëshimin e faturave për klientë jorezidentë, individët dhe vetëfaturimet;
-Në momentin e fiskalizimit të deklaratës doganore (Import), kur artikujt janë me çmim dhe sasi të lartë, diferenca në rrumbullakim nuk të lejon të përfundosh procesin e rregjistrimit. Në shumë tentativa për fiskalizim të importve nuk është finalizuar me sukses. Gjithashtu vlera e skanimit nuk pasqyrohet në librin e blerjeve, përkatësisht në kolonën e blerjeve të përjashtuara; Në vijim kërkojmë që self-care të ofrojë mundësine që të bëhet importimi në excel i artikujve në platformë gjithashtu të jap mundësine që të ketë një opsion ruajtje të të dhënave.
-Platforma Self Care dhe softëare të fiskalizimit nuk lejojnë lëshimin e credit notes nëse nuk ka një faturë origjinale të fiskalizuar. Si do të duhet të procedojmë për faturat të cilat janë lëshuar para datës 01/09/2021, pra janë të lëshuara nga blloqet tatimore? Kjo është problematikë madhore për shumë shoqëri, por sidomos për përmbaruesit të cilën operojnë me mbyllje credit notash, si dhe për ndërtuesit, etj;
-Në momentin e lëshimit të faturës së shitjes për eksportin përdoret kursi i Bankës së Shqipërisë, ndërsa gjatë proçedurës së eksportit përdoret kursi i doganës i cili është i ndryshëm nga ai i Bankës së Shqipërisë. Në deklaratën e TVSH-së pasqyrohet vlera sipas faturës, por në këtë mënyrë kemi diferenca me doganën.Si duhet të proçedohet me këtë deklarim?
-Sipas rregullimit të fiskalizmit përcaktohet se afati i fundit për të lëshuar/pranuar/refuzuar fatura që i përkasin muajit të mëparshëm është data 10 e muajit pasardhës. Në fakt platforma Self Care lejon lëshimin, pranimin dhe refuzimin e faturave në çdo kohë. P.sh ka patur refuzime edhe pas datës 14 dhe lëshime faturash për periudhën 01.07.2021-31.07.2021 në muajin Tetor 2021;
-Nga praktika e përdorimit të portalit Self Care gjatë këtyre muajve janë vënë re se faturat e refuzuara, vazhdojnë të shfaqen në portal dhe në përmbledhësen mujore të librit të blerjes. Nëse furnitori nuk bën faturën korrigjuese kjo faturë automatikisht bëhet pjesë e librit dhe deklaratës së TVSH-së. Në fakt, kjo mënyrë raportimi nuk është e drejtë, pasi arsyeja pse fatura refuzohet është që të mos vazhdoj të shfaqet në deklarimin mujor.
-Në importet me disa kode doganore, pra me disa grupime, si duhet të bëhet ndarja e vlerës shtesë? Aktualisht është e pamundur.
-Aktualisht, si referencë për totalin e faturave mujore, kemi marrë në konsideratë raportin e nxjerrë nga “Pasqyrat mujore”, por kjo pasqyrë nuk reflekton të gjitha faturat mujore dhe si pasojë nuk arrijmë te rakordojmë me deklarimet.
-Nevojitet të zgjidhet harmonizimi i kodeve doganore me ato të prodhuesve dhe shitjeve pasi, tjetër është kodi doganor e tjetër është kodi i shitjes, pra nuk do të gjenerohet inventari i saktë nëse ka kode të ndryshme regjistrimi gjithashtu veshtirëson procesin e fiskalizimit te praktikes doganore.
-Në rubrikën e transaksioneve të blerjes, ka disa fatura që nuk shfaqen, ndërsa kur e shkarkon në excel shfaqen, gjithashtu edhe në pasqyrën mujore; SC nuk të jep siguri që janë përfshirë të gjitha transaksionet. Ka edhe raste kur fatura fizike i ka të gjithë elementët e nevojshëm, skanimi i kodit QR jep nje mesazh ne forme sms që fikalizimi është i suksesshëm, por kjo faturë nuk shfaqet në portal.
-Mesazhi kur fatura ka gabime aktualisht shfaqet në gjuhën angleze dhe tatimpaguesit nuk arrijnë të kuptojnë se ku qëndron problemi. Do të ishte më efiçente që mesazhet të shfaqen në shqip si dhe të jenë më të qartë, në mënyrë që të jetë lehtësisht e evidentueshme problematika në faturë;
-Platforma e Selfcare kur përdoret nga Tatimpaguesit e tatimit të thjeshtuar mbi fitimin nuk ju lejon të bëjnë një faturë drejtuar një klienti të huaj.
-Platforma Self Care nuk të lejon përdorimin njëkohësisht nga më shumë se një përdorues. Gjithashtu nuk lejon përdorimin në nivele të ndryshme përgjegjësie nga përdorues të ndryshëm. Programet e ndyshme finaciare apo edhe vet sistemi C@ts i që përdoret nga administrata tatimore lejojnë përdorimin nga përdorues të ndryshëm ku secili përdorues logohet në sistem me username dhe passëord personal dhe ka akses vetëm në të dhëna dhe module që lidhen me rolin e tij.
-Konstatohet një shqetësim i shtuar nga tatimpaguesit lidhur me sigurinë e të dhënave dhe ruajtjen e konfidencialitetit të tyre. Duke konsideruar që në Self care logohesh nëpërmjet llogarisë së tatimpaguesit në e-albania dhe marrë në konsideratë që të dhënat në e-albania janë hakeruar shtohet risku i aksesimit të të dhënave edhe në Self Care.
