Grupe të ndryshme profesionale në Bullgari kanë organizuar protesta me një kërkesë të vetme – paga më të larta.
Rritja e çmimeve të energjisë elektrike dhe çmimeve të ushqimeve, ka qenë një sfidë e madhe për buxhetet familjare.
Sipas të dhënave, me afrimin e shpejtë të dimrit, numri i konsumatorëve të varfër në vend ka kaluar shifrën 2 milionë. Paqëndrueshmëria politike dhe pasiguria e një qeverie të ardhshme, po rrisin pesimizmin, ndërsa projektbuxheti i shtetit duhet të dorëzohet deri më 31 tetor.
Ministrja e Financave, Rositza Velkova, dhe ekipi i saj, kanë hartuar tre versione të buxhetit për vitin 2023. Versioni bazë përcakton një deficit prej 6.6%, një borxh qeveritar prej gati 16 miliardë lev dhe një normë inflacioni prej 6.4%.
Pragu i pensioneve do të mbetet në shumën 3,400 lev në muaj, pensioni minimal, prej 467 lev në muaj, do të rritet në 523 lev që nga 1 korriku. Paga minimale mujore do të mbetet 710 lev. Norma e inflacionit të buxhetuar është 4.6% dhe norma e rritjes ekonomike, 1.6%.
Analisti financiar, Garabed Minassian, e përshkruan projektbuxhetin si “inercial”, dhe thotë se vendit i nevojitet një politikë aktive fiskale.
“Politika fiskale ka qëllime dhe detyra të shumta. Një prej tyre është mbajtja e shtresëzimit shoqëror brenda kufijve të pranueshëm. Kjo lidhet me uljen e pabarazive në pagat e marra nga shtresat e larta dhe ato me të ardhura të ulëta.
Po vëmë re vazhdimisht tensione të tilla sociale që shpërthejnë në sfera të ndryshme dhe Ministria e Financave duhet të përgatitet dhe të shuajë zjarret. Një gjë tjetër shumë e rëndësishme është që Ministria e Financave, nëpërmjet politikës së saj fiskale, të krijojë kushte për të nxitur aktivitetin ekonomik dhe rritjen ekonomike”.
Sipas makroekonomistit, Bullgaria është vendi me shtresëzimin social më të skajshëm brenda BE-së. Koeficienti që mat këtë tregues është 40%, ndërsa mesatarja për BE-në është 30%.
Pyetja është pse shkaktohet ky shtresëzim social i skajshëm dhe a kontribuon buxheti i shtetit në formimin e tij? “Nuk bëhet fjalë për shuarjen e zjarreve, pasi njerëzit kanë dalë për të protestuar në rrugë, por ka të bëjë me planifikimin e hapave që do të parandalonin shtresëzimin e mëtejshëm”, thotë analisti.
“Zakonisht, shpenzimet vihen në pritje gjatë gjithë vitit, gjë që i përshtatet administratës dhe në fund të periudhës, paratë ‘derdhen’ në treg për t’u shpenzuar për shumë lloj gjërash. Shpenzimet kapitale praktikisht neglizhohen gjithnjë në këtë vend, pra ideja për të ndjekur një politikë të shënjestruar dhe të mirëmenduar në lidhje me financat publike, gjithmonë flaket tutje.
Por kjo është diçka që na duhet, sepse vendi ka nevojë të madhe për të zhvilluar të gjitha llojet e projekteve të infrastrukturës – rrugë, infrastrukturë ushtarake, projekte në arsim, mjekësi, kulturë dhe sport. Mungesa e këtyre lehtësive infrastrukturore është pengesë për procesin e investimit”.
Niveli i pamjaftueshëm i aktivitetit investues në vend dhe eksporti i kapitalit vendas jashtë, janë dy nga problemet më të mëdha për shoqërinë bullgare, thotë profesor Minassian.
“Për shembull, vitin e kaluar, kemi eksportuar kapital bullgar me një vlerë prej 7.7 miliardë eurosh, ose dy të tretat e shumës së investuar në vend. Sipas raportit të Institutit Kombëtar të Statistikave për vitin 2021, çdo gjë ka shënuar rritje – rritja prej 7,6% e PBB-së, rritja prej 6,7% e konsumit, rritja në eksporte, në importe etj.
Por e vetmja sferë në të cilën ka pasur rënie, janë investimet. Ato kanë rënë me 8,3%. Rënia e investimeve pritet edhe në realizimin e buxhetit për vitin aktual – me 4%. Është e natyrshme që të pyesim veten – çfarë lloj ekonomie është kjo, ku investimet po bien ndjeshëm, ndërsa PBB-ja dhe konsumi po rriten?”
Rumania ndërmerr hapa për të ndryshuar zbatimin e Planit të Qëndrueshmërisë të BE-së
Kryeministri Nicolae Ciucă informoi zyrtarisht kryetaren e Komisionit Europian, Ursula von der Leyen, se Rumania dëshironte të rinegocionte disa objektiva dhe standarde në përputhje me Planin Kombëtar të Rinisjes dhe Qëndrueshmërisë (PNRR), sipas të cilit 27.2 miliardë euro në grante dhe kredi, do t’i jepen vendit për rimëkëmbjen ekonomike.
Ciucă vizitoi Brukselin dhe u takua me Von der Leyen për të diskutuar mbi anëtarësimin e Rumanisë në Shengen, PNRR-në, Mekanizmin e Bashkëpunimit dhe Verifikimit (CVM) dhe situatën në Ukrainë dhe Moldavi.
Për sa u përket ndryshimeve në PNRR të parashikuara nga autoritetet rumune, bëhet fjalë për eliminimin e kufirit prej 9.4% për shpenzimet publike të pensioneve, një kalendar më elastik për ndërprerjen në faza të prodhimit të energjisë me qymyr dhe ndryshime të disa projekteve të infrastrukturës së transportit.
PNRR-ja duhet të rishikohet gjithashtu si rezultat i planit të ri të BE-së, të quajtur RePower, i cili i jep përparësi përgjigjes ndaj krizës energjetike, dhe ka rishikuar grantet e vëna në dispozicion për Rumaninë, duke i ulur ato, në përputhje me rritjen më të fortë nga sa parashikohej të PBB-së këtë vit.
Postimi ” Investimet e pamjaftueshme dhe buxhetet e ulëta po mundojnë ekonominë e Bullgarisë ” eshte marre nga Revista Monitor.
